دیدگاه یک کارشناس مسایل بین‌الملل درباره عضویت ایران در سازمان شانگهای

مهدی ذاکریان در گفت‌وگو با ایسنا گفت: عضویت دائم ایران در سازمان شانگهای امری یک شبه نبوده بلکه طی یک روند اتفاق افتاده است. در روابط بین‌الملل امری را بزرگ می کنیم که از قبل آن نتایجی به دست بیاید مثلا وقتی صحبت از برجام شد به این دلیل بود که کلیه قعطنامه های شورای امنیت درباره ایران عملا کارکرد خودشان را از دست دادند. الان در سازمان شانگهای هم کشورهای زیادی عضو هستند، باید بررسی کرد که به واسطه عضویت شان در این سازمان تا چه اندازه منافع ملی شان تامین شده است یا همان عضویت غیردائم تا چه اندازه منافع ایران را در بر داشته است.

وی افزود: سازمان شانگهای سازمانی مثل سازمان همکاری اسلامی، جنبش عدم تعهد و اکو است. سازمان شانگهای سازمانی نیست که بتواند مثل اتحادیه اروپا و ناتو تحولی در نظام بین الملل ایفا کند. سازمان‌هایی در سطح نظام بین الملل هستند که اصطلاحا به آنها می گوییم سازمان‌های “میکروفونی” که مقامات کشورها در آن سخنرانی های قرا و آتشین می کنند اما نتایج قرا و آتشینی از آنها به دست نمی آید. در تحول جامعه بین‌الملل شانگهای نقش زیادی ایفا نکرده است و تنها نقش داخلی برای برخی کشورهای عضو داشته است. مثلا روس ها دنبال این بودند امنیت را برای مناطقی که اسلام گرایان افراطی فعالیت دارند و با جدایی طلبی آنها مقابله کنند از این طریق استفاده کنند و چین هم به همین شکل و از این رو ایران هم نمی پذیرفتند و روی ایران حساسیت داشتند. الان هم که پذیرفتند اسباب و لوازم بهانه گیری به پایان رسیده است ایران تحت قطعنامه های سازمان ملل نیست .

این استاد دانشگاه گفت: یکی از علل و عواملی که پیوستن ایران به عنوان عضو دائم شانگهای را تسهیل کرد، مساله برجام بود که قطعنامه های شورای امنیت تحت قطعنامه ۲۲۳۱ را بلااثر کرد. به علاوه ایران در مقابله با افراط گرایی هزینه های فراوانی را در مقابله با طالبان و تروریسم بر خلاف سایر کشورها که بنیان‌گذار گروه‌های افراطی بوده پرداخت کرده است.

وی گفت: عده‌ای الان از عضویت دائم ایران در سازمان شانگهای خوشحال هستند و می گویند روسیه و چین دیگر با ایران مخالفت ندارند، اما معتقدم نباید نگاه کنیم آمریکا، روسیه، چین و کشورهای دیگر از چه چیز خوششان می آید، باید نگاه کنیم در قانون اساسی چه ارزش هایی در نظر گرفته شده است و بر اساس همان ارزش ها سیاست خارجی مان را شکل دهیم. طبیعی است که در این زمینه باید از ورود به سازمان هایی خوشحال بود که منافع ملی را ارتقا دهد. ماموریت اصلی ما این است که در نظام بین الملل دنبال اثرگذاری بیشتر باشیم.

این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که در شرایط متشنج منطقه ای عضویت ایران به لحاظ سیاسی می تواند به نفع ایران باشد؟ تصریح کرد: امارات، عربستان، بحرین و کشورهای دیگر در سطح منطقه هیچ وقت سیاست شان را به خاطر عضویت ایران در سازمان شانگهای تغییر نمی دهند. متاسفانه این خطا همیشه در دوره های مختلف سیاست خارجی ما بوده است که فکر می کردند موفقیت در یک قسمت به معنای موفقیت در قسمت های دیگر خواهد بود. البته موفقیت در یک قسمت می تواند سایر بازیگران روابط بین الملل را تحت تاثیر قرار دهد اما اینکه سیاست آن را تغییر دهد بعید است. اگر مثلا سازمان ملل دفتر هماهنگی کمیساریای پناهندگان در غرب آسیا یا سازمان بهداشت جهانی دفتر منطقه ای آسیایی اش را در تهران قرار دهد این نشان دهنده تاثیر و نفوذ ایران در سطح جهانی است اما عضویت در شانگهای به معنای ورود ایران به جرگه بزرگ بین‌المللی شده است که سایر کشورها روی ما حساب باز کنند.

ذاکریان گفت: سازمان همکاری های شانگهای صرفا یک تریبون است که مواضع مان را از این تریبون بیان کنیم و از این منظر موقعیت خوبی است وگرنه قرار نیست از عضویت در این سازمان توافق نامه همکاری چندجانبه اقتصادی، استراتژیک و فرهنگی به دست آید. نباید از این مساله دچار بزرگ‌نمایی شویم و فکر کنیم که به انتهای کار رسیدیم در حالی که دیگران مسیر زیادی را در حوزه های مختلف پشت سر گذاشتند و ما درگیر تبلیغات شویم در حالی که سرجای اول خودمان هستیم.

انتهای پیام