آیا مرکز ملی “یون‌درمانی” از سد تحریم‌ها عبور می‌کند؟

در عین حال سرنوشت این پروژه با توجه به دامنه و استمرار تحریم‌ها و مبهم بودن بازگشت ایران و کشورهای ۱+۵ به برجام با وجود پیشرفت‌های صورت گرفته مبهم است.

به گزارش ایسنا، اولین مرحله تست تجهیزات مرکز ملی یون درمانی سازمان انرژی اتمی ایران صبح روز سه شنبه ۵ مردادماه با حضور مقامات ایرانی و اتریشی با موفقیت انجام شد.

در این مراسم سفیر اتریش در تهران و مدیرعامل و متخصصان شرکت مداسترون و جمعی از مسئولان سازمان انرژی اتمی حضور داشتند.

تست تجهیزات مرکز ملی یون درمانی اولین قدم در پیشبرد راه‌اندازی این مرکز مهم درمان سرطان محسوب می‌شود. فرآیند تولید پروتون منبع یون (Ion Source) مورد نظر برای معالجه بیماران است.

علی اکبر صالحی رییس سازمان انرژی اتمی در روند بازدید از مرکز ملی یون‌درمانی کرج در روزهای پایانی دولت دوازدهم، به ارزیابی این پروژه پرداخت.

به گفته وی منبع یون قلب این کار است و تست تجهیزات نشان داد به خوبی کار می کنند و این اولین و مهمترین قدم است.

صالحی ادامه داد: این مرکز در غرب آسیا بی‌نظیر است و ایران هفتمین کشوری است که این نوع بیمارستان با این تجهیزات را در دنیا راه‌اندازی می‌کند. در این مرکز طیف وسیعی از سرطان‌ها به صورت کامل درمان و ریشه‌کن می‌شود.

رییس سازمان انرژی اتمی افزود که بیمارستان مرتبط با این مرکز برای پذیرش بیماران، یک سال دیگر راه‌اندازی خواهد شد.

صالحی درباره آخرین وضعیت ساختمانی و تجهیزاتی این پروژه گفت: ساختمان پروژه نزدیک به ۸۰% تکمیل شده و در ماه‌های آینده شروع به نصب تجهیزات خواهیم کرد. امیدواریم در سال آینده در چنین موقعی پذیرش بیمار انجام شود. این پروژه با مشارکت شرکت پیشتاز مداسترون انجام می شود که اولین نوع و تنها بیمارستان از این نوع را در اتریش ساخته است.

وی ضمن تقدیر از دست اندرکاران و سربازان گمنام این پروژه حوزه سلامت که شبانه روز کار می کنند تا به سرانجام برسد، گفت: این بیمارستان آخرین و مدرن‌ترین روش درمان سرطان در جهان را ارائه می کند که در منطقه نظیر ندارد؛ ایران هفتمین کشور دارای این فناوری بعد از کشورهایی نظیر اتریش، آلمان، چین، ژاپن است. ارزش تجهیزات این مگاپروژه ۲۰۰ میلیون یورو و ارزش ساختمانی آن ۱۰۰۰ میلیارد تومان است.

کار ساخت مرکز ملی یون درمانی ایران، IRNitc ، در ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۶ در شهر کرج آغاز شد اما روند ساخت با تعلل مواجه شد تا اینکه در سال ۹۸ احداث این مرکز با جدیت از سر گرفته شد.

مرکز ملی یون درمانی ایران ظرفیت سرویس دهی به ۲۵۰۰۰ جلسه رادیوتراپی و درمان ۱۲۰۰ بیمار در سال در سه اتاق تابش را دارد. این مرکز مبتنی بر سنکروترون و بر اساس قرارداد با مرکز یون درمانی MedAustron در کشور اتریش احداث می شود. تیم فنی از ایران که طراحی این مرکز را برعهده داشتند، جهت طراحی و بومی‌سازی بخش‌های قابل ساخت در ایران، به‌ویژه بخش ساختمان، تأسیسات و حفاظ پرتویی، تا کنون چندین بازدید فنی از مرکز مداسترون اتریش انجام دادند تا با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی ایران، نیازهای طراحی، استاندارهای ملی و به‌سازی مجموعه، طراحی این مرکز را به‌ انجام رسانند. علاوه بر این نیروهای متخصص مورد نیاز برای این مرکز در کشور اتریش در حال آموزش هستند تا زمان راه‌اندازی بیمارستان خودشان کار را در دست بگیرند.

طراحی ساختمان و تأسیسات مرکز توسط مهندسان ایرانی با الگو برداری از مرکز مداسترون اتریش و همکاری این شرکت انجام شده است و توسط یکی از بهترین شرکت‌های پیمانکار داخی در حال اجرا است. با توجه به نوع روش پرتودرمانی در این مرکز طراحی و ساخت ایمن مرکز به لحاظ پرتویی بسیار با اهمیت است. همچنین با توجه به ماهیت درمانی آن، طراحی به لحاظ کمینه کردن استرس و اضطراب بیمار نیز بسیار با اهمیت است.

هفتین مرکز پرتودرمانی در جهان و اولین مرکز در خاورمیانه که قابلیت پرتودرمانی هم با پروتون و هم با یون کربن را دارد:

– دارای سه اتاق پرتودرمانی با مشخصات مختلف جهت تسهیل پرتودرمانی بیمار از زوایای مختلف

– دارای بیش از ۶۵۰۰۰ حالت مختلف پرتودرمانی جهت درمان با بیشترین راندمان، کیفیت و صحت

– استفاده از روش روبش باریکه مدادی فعال جهت دسترسی به باریکه با سطح مقطع کم برای افزایش دقت

– بهره‌گیری از به روزترین زیرساخت‌ها و تجهیزات 

– امکان انجام پروژه‌های رادیوبیولوژی، فیزیک پرتوپزشکی و فیزیک کاربردی توسط پژوهشگران است.

به طور کلی برای برخی از تومور/بافت‌های سرطانی (مانند سرطان پستان، قاعده جمجه، پروستات، مغز، نخاع، چشم، کبد، ریه و …) پروتون/یون درمانی بهترین روش پرتودرمانی است. این روش مناسب و استاندارد است برای درمان:

_ برخی از انواع سرطان در کودکان ( با توجه به اینکه کودکان در حال رشد هستند این مسئله حائز اهمیت است که کمترین آسیب پرتویی به ارگان های سالم آن ها برسد. همین امر منجر به کاهش خطر سرطان جدید می شود.)

_ تومورهای مقاوم به دوزهای کم پرتو

_ برخی تومورها/بافت های سرطانی در نزدیکی ارگان‌های حیاتی یا حساس بدن مانند تومورهای قاعده جمجه، نزدیک به عصب بینایی، نزدیک به ستون فقرات و …

_ کاهش احتمال ابتلا به سرطان‌های ثانویه

بنا بر این گزارش، این مرکز علاوه بر شتابدهنده اصلی که برای درمان استفاده می‌شود، مجهز به به تعدادی دستگاه تصویربرداری از جمله MRI، CT، PET-CT و تیوب اشعه ایکس جهت تصویربرداری از بیمار است.

به گزارش ایسنا، بر اساس برآوردهای اولیه مبتنی بر اجرای مناسب و مطلوب برجام و رفع تحریم ها قرار بود، ساخت بیمارستان مربوط به مرکز ملی یون درمانی ایران حدود سه سال و همچنین تجهیز و راه‌اندازی این مرکز به مدت ۲ سال به طول انجامد و بعد از آن آماده پذیرش و معالجه بیماران شود اما با توجه به خروج آمریکا از برجام و گسترش تحریم ها و لغو بسیاری از تعاملات مالی و فنی و تکنولوژیکی این روند تا کنون با تاخیر انجام شده است. کار ساخت این مرکز در عمل از سال ۹۸ آغاز شده است و به نظر تا یکی دو سال آینده روند تکمیل ساخت و تامین تجهیزات و راه اندازی بیمارستان ادامه داشته باشد.

همچنین سازمان انرژی اتمی مدعی است که در این کار بزرگ هزینه‌ای به دولت تحمیل نکرده است و امکانات مالی آن را توانسته خودش تامین کند.

علی اکبر صالحی در این باره اعلام کرد، کار ساخت این مرکز در سال ۹۸ با تأمین مالی ۲۰۰ میلیون یورویی از سوی سرمایه‌گذار و هزینه هزار میلیاردی برای ساختمانی به مساحت ۲۶ هزار مترمربع شروع شد. او به طور مستقیم به جزییات سرمایه‌گذار این پروژه اشاره‌ای نکرده است.

این پروژه با همکاری اتریش در شرایط سخت تحریمی در دو سال اخیر پیش رفته است اما برای تکمیل تجهیزات این مرکز مهم و پیشرفته در غرب آسیا، نیازمند گشایش ها و رفع محدودیت های علمی ـ تکنولوژیک، پزشکی و مالی هستیم. ساخت و تامین تجهیزات مرکز ملی یون درمانی به طور مستقیم به ویژه در رابطه با تامین تجهیزات متاثر از تحریم‌هاست، از این رو قابل پیش‌بینی است که اگر روند اجرای تحریم‌ها ادامه یابد، راه‌اندازی نهایی این مرکز با مشکل جدی مواجه خواهد شد.

انتهای پیام