جامعه‌ای که عید ندارد، تاریخ ندارد

به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری فارس، عید فطر از مهم‌ترین جشن‌ها و اعیاد مسلمانان است و یکی از دو عید بزرگ در سنت اسلامی است که درباره آن احادیث و روایات بی‌شماری وارد شده است که روز عید و پاداش معرفی شده است و از آن به عنوان روز اتحاد مسلمان جهان نیر نام می‌برند. به همین مناسبت گفت‌وگویی با محمدمهدی مومنی‌ها دبیر کل بنیاد بین‌المللی تکریم ادیان و مذاهب داشتیم که در ادامه می‌آید.

چرا عید سعید فطر ارزش و اعتبار خاصی دارد؟

یکی از اعیاد بزرگ در فرهنگ اسلامی، عید فطر است. می‌دانیم در عیدهاست که زندگی تولد می‌یابد و حرکت آغاز می‌شود. پس جامعه‌ای که عید ندارد، تاریخ هم ندارد، حرکت هم ندارد. در مکتب ما، پایان رمضان عید است؛ عید تحول، آغاز و البته نجات‌بخش روزهای دیگر. زیرا این روز جشن بازگشت به فطرت تعیین شده است. این معنا را هم می‌توان از لغت «عید فطر» فهمید، چرا که «عید» به معنای بازگشت و «فطر» به معنای «فطرت و طبیعت» است و مسلمانان روزه‌دار در طول ماه رمضان با ارتباط‌های خالصانه و عارفانه با خداوند متعال و استغفار از گناهان به تصفیه روح و جان خویش همت گماشته و از تمام آلودگی‌های ظاهری و باطنی که بر خلاف فطرت آن‌هاست، خود را پاک کرده و به فطرت واقعی خود برمی‌گردند. اکنون پس از گذشت ماه رمضان در نخستین روز ماه شوال اجر و پاداش خود را از خداوند می‌طلبند، اجر و پاداشی که خود خداوند به آنان وعده داده است.

عید فطر، روز رها شدن از بندهای گناه و نافرمانی است؛ روز پاک شدن از هر پلیدی و پلشتی است. پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله فرمود: خداوند متعالی در روز عید به فرشتگان می‌فرماید: مزد آنانی که به وظایف خود عمل کردند، چیست؟ فرشتگان می‌گویند: خدایا! پاداش آنها به دست توست. خداوند می‌فرماید: شما فرشتگان گواهی بدهید که من بندگان خود را بخشیدم.

امیرمؤمنان علی علیه السلام نیز از همین زاویه به عید فطر می‌نگرد و با اشاره به روز عید می‌فرماید: «انما هو عید لمن قبل الله صیامه وشکر قیامه وکل یوم لا یعصی الله فهو عید: این عید کسی است که خدا روزه اش را پذیرفته و نماز او را ستوده است و هر روز که خدا نافرمانی نشود، آن روز عید است.»

تکریم و بزرگداشت عید سعید فطر چه اهمیت و ضرورتی دارد؟

این روز بزرگ روز ترک گناه و فاصله گرفتن از زشتی‌ها و پلیدی‌ها و روز غلبه بر شیاطین،است به همین دلیل برای ما روز عید است.

مسلمانان در این روز در اثر یک ماه ضیافت و مهمانی خداوند به صفای باطن دست یافته و در حقیقت، شخصیت واقعی خویش را بازیافته‌اند. فطرت پاک انسان در طول سال بر اثر غبارهای جهل و نادانی و غفلت به انواع گناهان و معصیت‌ها مبتلا شده و از حقیقت خود دور می‌شود و در نتیجه دچار خودفراموشی و خدافراموشی می‌گردد. اما با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان، انسان مسلمان در پرتو فضای معنوی آن ماه و تلاش‌های خویش به یک زندگی نوین دست می‌یابد که می‌توان آن را «بازگشت به خویشتن» نامید. آیت الله ملکی تبریزی تعبیر زیبایی دارند و می‌گویند: «عید فطر روزی است که خداوند آن را از میان دیگر روزها برگزیده است و ویژه هدیه بخشیدن و جایزه دادن به بندگان خویش ساخته و آنان را اجازه داده است تا در این روز نزد حضرت او گرد آیند و بر خوان کرم او بنشینند و ادب بندگی بجای آرند، چشم امید به درگاه او دوزند و از خطاهای خویش پوزش خواهند، نیازهای خویش، نزد او آرند و آرزوهای خویش از او خواهند و نیز آنان را وعده و مژده داده است که هر نیازی به او آرند، برآوره و بیش از آنچه چشم دارند به آنان ببخشند و از مهربانی و بنده‌نوازی، بخشایش و کارسازی در حق آنان روا دارد که گمان نیز نمی‌برند.»

در روایت‌های زیادی آمده که در این روز اجر مؤمنان اعطا شده است و روز نخست شوال، روز تقسیم پاداش‌ها به شمار می‌رود. پس از یک ماه روزه‌داری، روزه‌داران عهد خود را با پروردگار تکمیل می‌کنند و از نعمت‌های او در روز عید فطر شکرگزاری به عمل می‌آورند. در این روز مؤمن به فطرت خود بازمی‌گردد و پس از یک ماه عبادت و تهجد ظرفیتی تازه در خود ایجاد می‌کند تا همانند فطرتش مطهر و بنده صالح خدا باقی بماند. اعمال توصیه شده برای عید فطر همچون اعمال شب قدر است.

بعد سیاسی عید فطر چیست؟

عید فطر فرصتی برای گرد آمدن مسلمانان اجتماع و جامعه اسلامی است و روز عید فطر را می‌توان روز مبارزه با طاغوت هم دانست و اجتماع با عظمت مردم را در این روز، به منظور نشانی از وحدت و یکپارچگی مسلمانان برشمرد. مهرورزی مؤمنان به یکدیگر و کنار گذاشتن کینه‌ها، رایحه خوش اتحاد و همدلی را در جامعه می‌گستراند و دشمنِ هماره در کمین، از این وحدت و یکپارچگی خشمگین می‌شود و شیطان، خوار و ذلیل. حرکت دسته جمعی مردم به سوی میعادگاه عاشقان برای برگزاری نماز با شکوه عید، خود مبارزه‌ای با استکبار شمرده می‌شود. تکبیرهای قبل از نماز هم، ضربه‌ای کوبنده بر طاغوت است؛ زیرا همگان شاهدیم دشمن از تکبیر ما وحشت دارد.

چرا عید فطر را عیدی همانند رستاخیز می‌دانند؟

روز قیامت، از جهات گوناگونی با روز عید فطر شباهت دارد: ۱. شب عید، همه مردم منتظر شنیدن خبر عیدند تا خود را برای فردای آن روز آماده کنند. روز قیامت نیز همه انسان‌ها منتظر دمیدن نفخه صورند و با دمیدن آن، همگی در صحرای سوزان محشر گرد می‌آیند. ۲. مردم در روز عید با لباس‌های متفاوتی به سوی مصلی می‌روند؛ برخی لباس فاخر و برخی کهنه. روز قیامت عده‌ای حُلیه بهشتی بر تن دارند و عده‌ای قَطِران (لباس جهنمیان) به تن می‌کنند. ۳. مرکب‌های نمازگزاران عید نیز فرق می‌کند. در قیامت نیز مرکب‌های اهل محشر متفاوت است؛ عده‌ای سواره می‌روند، گروهی پیاده و دسته‌ای همچون برق و باد می‌گذرند.

انتهای پیام/