در جنگ اوکراین چشم‌انداز روشنی رو به روی روسیه نیست/ مسکو در دام غرب افتاد

سیدرضا میرطاهر در گفتگو با ایسنا با بیان اینکه تنش میان روسیه و اوکراین موضوعی ریشه دارد است و به بعد از فروپاشی شوروی برمی گردد گفت: مهم ترین کشوری که بعد از فروپاشی شوروی از آن اتحاد جدا شد اوکراین بود. اوکراین وسیع ترین کشور جماهیر شوروی بود و جمعیت زیادی دارد و دارای سرزمین حاصلخیر و معادن غنی و زیرساخت های توسعه یافته است و قابلیت تبدیل شدن به یک کشور ثروتمند را دارد اما از ابتدای موجودیتش با معضلات زیادی مواجه بوده است، از جمله بحران‌های متعدد سیاسی و بحران تمایل به غرب یا باقی ماندن در حوزه روسیه، فساد اداری گسترده و نابسامانی بنیان ها و زیرساخت های اقتصادی این کشور.

وی افزو: با توجه به موقعیت جغرافیایی اوکراین که در غرب روسیه واقع شده، همواره کشورهای اروپایی و آمریکا تلاش داشتند تا این کشور را از حوزه نفوذ روسیه خارج کنند و در چارچوب همگرایی با غرب آن را سامان دهند. این مساله ای بوده که همواره با اعتراض روسیه مواجه شده است به ویژه همگرایی اوکراین با ناتو از مشکلات اساسی میان روسیه و اوکراین بوده است.

میرطاهر با اشاره به تحولات اوایل دهه 2000 میلادی برای اوکراین تحت عنوان انقلاب نارنجی اظهار کرد: از 2005 تا 2010 تمایل به غربگرایی در اوکراین وجود داشت اما تحول مهم در آن زمان این بود که در سال 2008 در اجلاس ناتو سران ناتو تصمیم گرفتند دو کشور خارج ناتو و نزدیک روسیه یعنی اوکراین و گرجستان به عضویت ناتو در بیاوردند اما این مساله مخالفت شدید روسیه را در بر داشت. در 2013 تحول سیاسی مهمی در اوکراین رخ داد و ناآرامی هایی در کیف اتفاق افتاد و غرب گرایان با حمایت کشورهای اروپایی زمینه برکناری ویکتور یانوکویچ رییس جمهور وقت این کشور را مجدد فراهم کردند. به این ترتیب یک دولت غرب گرا در اوکراین روی کار آمد. این تحولات که به منزله حمله غرب علیه روسیه بود موجب شد تا در 2014  روسیه در مقابل به شبه جزیره کریمه حمله کند و آن را به روسیه ملحق کند. در اوکراین شاهد شورش روس‌تبارهای لوهانست و دونتسک بودیم که یک جنگ داخلی خونین در شرق اوکراین را رقم زد. از 2014 تا کنون شاهد کنش هایی از سوی اوکراین بودیم که با وجود مخالفت روسیه عضویتش در ناتو را پیش ببرد. این در حالی بود که روسیه بارها نسبت  به این مساله واکنش نشان داده بود.

این کارشناس مسایل بین الملل اظهار کرد: همکاری و تمایل ناتو برای گسترش به شرق، روس ها را به این نتیجه رساند که آمریکا و ناتو تلاش دارند مهار و محاصره روسیه را تکمیل کنند از این رو در دسامبر 2021روس ها یک التیماتوم دادند و خواهان این شدند که ناتو بحث عضویت اوکراین در این پیمان را کنار بگذارد و وضعیت نیروها در شرق اروپا به سال 1997 برگردد و در عین حال ناتو تضمین دهد نسبت به استقرار نیرو و تجهیزاتش در کنار مرزهای غربی روسیه اقدام نخواهد کرد اما همه این خواسته ها با مخالفت آمریکا و ناتو مواجه شد. با توجه به بی توجهی غرب و تمایل اوکراین به حرکت به سمت غرب، روس ها از اوایل 2021 اقدام به استقرار بیش از صد هزار نیرو در اطراف مرزهای اوکراین کردند، اما مجدد مساله استقرار نیروهای روسی در مرزهای شرقی، شمالی و شمال شرق اوکراین و بلاروس مطرح شد به همراه مقادیر زیادی از تجهیزات نظامی که این اقدام با واکنش شدید اروپا و آمریکا مواجه شد.

وی ادامه داد: اما روس ها منکر حمله به اوکراین تا آخرین لحظه بودند اما شاهد بودیم که در یک تحول ناگهانی روس ها ابتدا استقلال دو استان لوهانسک و دونتسک را به رسمیت شناختند و بعد از آن در 5 اسفند پوتین بنا به خواست روسای جمهور این دو استان به اوکراین حمله کرد و حمله ای گسترده را شکل دادند. نیروهای روسیه از شرق و شمال شرق به اوکراین حمله کردند و در کنار ان استان های مذکور هم با نیروهای روسی همراهی کردند. تصور پوتین این بود با پیشروی سریع پیروزی قاطع به دست آورد و اوکراینی ها را به مذاکره وادار کند اما عملا روند پیشرفت روس ها کند بود و الان متوقف شده است و بیم این می رود که جنگی فرسایشی را شاهد باشیم. از سویی کشورهای زیادی کمک های نظامی به اوکراین داشتند و در مقابل بی سابقه ترین تحریم های آمریکا علیه روسیه در حال اجراست و تحریم نفت و گاز هم که در حال اجراست. تحریم نفتی روسیه قیمت نفت را افزایش می دهد و در صورت ادامه این روند بهای نفت ممکن است تا 300 دلار در بشکه افزایش یابد. این مساله ضربه جهانی به اقتصادی جهان و نیز کشورهای فقیر تر جهان وارد خواهد کرد.

میرطاهر گفت: پوتین شروط روسیه را برای توقف جنگ از جمله غیرنظامی شدن اوکراین و انصراف دائمی این کشور از عضویت در ناتو و به رسمیت شناخته شدن کریمه به عنوان خاک روسیه و استقلال دونتسک و لوهانسک اعلام کرد اما پذیرش این خواسته ها به معنی از بین رفتن تمامیت ارضی اوکراین است و بعید است از سوی اوکراین به این شکل پذیرفته شود. به همین دلیل انتظار می رود روند جنگ ادامه یابد. مشکلی که الان روس ها دارند این است که کارآیی روس ها زیر سوال رفته است و سرنگونی بسیاری از هواپیماهای روس ها و انهدام خودروهای زرهی نشان می دهد که تداوم روند جنگ به شیوه فعلی نگران کننده است و روس ها با این روند ناچارند برای دستیابی به یک پیروزی سرنوشت ساز یک حرکت سریع و پرشتاب انجام دهند و این اقدام به صورت بمباران گسترده مناطق شهری اوکراین احتمالا خواهد بود اما به هر حال الان تصمیم پوتین برای حمله به اوکراین به شدت زیر سوال رفته است؛ برخی تحلیل گران معتقدند که آمریکا و اروپا دامی را برای روسیه پهن کردند تا روسیه وارد جنگ نیابتی با اوکراین شود و بهانه لازم برای تنزل شدید اقتصاد روسیه را شاهد باشیم. شواهد کنونی نشان می دهد که اوضاع چندان به نفع روس ها نیست  و زمینه تزلزل مشروعیت پوتین را به این واسطه ایجاد خواهد شد.

وی گفت: تضعیف اقتصاد روسیه تحریم های گسترده و خروج سرمایه و خروج دلار در حال اتفاق است و به زودی تحریم ها علیه بخش انرژی ضربه شدیدی به درآمد دولت روسیه وارد می کند. لاوروف خودش اذعان کرد که پیش بینی نمی کردند که تحریم ها علیه روسیه اینقدر گسترده باشد درستی تصمیم روسیه را زیر سوال برده است و بسیاری از مقامات روسیه نگران تبعات این مساله هستند.

انتهای پیام