شرح جزء ۲۱ قرآن| نشانه‌هایی آشکار از قدرت الهی

خبرگزاری فارس- گروه قرآن و فعالیت‌های دینی: در ادامه انتشار شرح آیات منتخب قرآن و در بیست‌ویکمین روز از ماه مبارک رمضان شرح و تفسیر آیات منتخب جزء‌ ۲۱ قرآن کریم بر اساس تفسیر نور به همراه توضیحات حجت‌الاسلام محسن قرائتی تقدیم می‌شود.

آیه ۲۰ سوره مبارکه روم

«وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَکُمْ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ إِذا أَنْتُمْ بَشَرٌ تَنْتَشِرُونَ» و از نشانه‏‌هاى الهى آن است که شما را از خاکى (پست) آفرید، پس (به صورت) بشرى به هر سوى پراکنده شدید.

شرح آیه ۲۰ سوره مبارکه روم توسط حجت‌الاسلام قرائتی

خلقت انسان از خاکی پست

در قرآن، یازده مورد تعبیر «وَ مِنْ آیاتِهِ» به کار رفته که هفت موردش در این سوره است. در آیه‏ قبل، خروج مرده از زنده و بالعکس به طور کلّى و سربسته مطرح شد و این آیه نمونه‏ آن مطلب کلّى است.

نشانه‌های آفرینش

۱- بهترین راه خداشناسى، تفکّر در آفرینش است. «وَ مِنْ آیاتِهِ …»
۲- نشانه‌‏هاى الهى قابل شمارش نیست، آنچه گفته مى‏‌شود اندکى از بسیار است. «مِنْ آیاتِهِ»
۳- در میان آفریده‏‌ها، انسان بارزترین آنهاست. (آیاتى که درباره‏ى نشانه‏‌هاى قدرت الهى است، از انسان شروع مى‏‌شود.) «مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَکُمْ مِنْ تُرابٍ»
۴- خودشناسى، مقدّمه خداشناسى است. «مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَکُمْ مِنْ تُرابٍ»
۵- منشأ وجودى همه‏ انسان‌ها خاک است. (تفاخرهاى بى‏ارزش را کنار بگذاریم.) «مِنْ تُرابٍ»
۶- در خاک، حسّ و حرکت نیست، ولى در انسان هست و این، نشانه‏ قدرت و عظمت پروردگار است. «خَلَقَکُمْ مِنْ تُرابٍ … تَنْتَشِرُونَ‏»

آیه ۲۱ سوره مبارکه روم

«وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیها وَ جَعَلَ بَینَکُمْ مَوَدَّهً وَ رَحْمَهً إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یتَفَکَّرُونَ» و از نشانه‏‌هاى او آن است که از جنس خودتان همسرانى براى شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید و میان شما و همسرانتان علاقه‏ شدید و رحمت قرار داد؛ بى شک در این (نعمت الهى،) براى گروهى که مى‌‏اندیشند نشانه‌‏هاى قطعى است.

شرح جزء ۲۱ قرآن توسط حجت‌الاسلام قرائتی

یاد خدا مایه آرامش روح

یاد خداوند مایه‏ آرامش دل و روح است، «بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»[۱] و همسر مایه‏ آرامش جسم و روان. «أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیها»[۲]

همسر مایه آرامش جسم و روان

۱- آفرینش، هدفدار است. «خَلَقَ لَکُمْ»
۲- زن و مرد از یک جنس هستند. (بر خلاف پاره‏اى عقاید خرافى و تحقیرآمیز که زن را موجودى پست‏‌تر یا از جنس دیگر مى‏‌پندارند.) «مِنْ أَنْفُسِکُمْ»
۳- همسر باید عامل آرامش باشد نه مایه‏ تشنّج و اضطراب. «لِتَسْکُنُوا إِلَیها»
۴- هدف از ازدواج، تنها ارضاى غریزه‏ جنسى نیست، بلکه رسیدن به یک آرامش جسمى و روانى است. «لِتَسْکُنُوا إِلَیها»
۵- نقش همسر، آرام بخشى است. «لِتَسْکُنُوا إِلَیها»
۶- محبّت، هدیه‌‏اى الهى است که با مال و مقام و زیبایى به دست نمى‏‌آید. «جَعَلَ» (مودّت و رحمت، هدیه‏ خدا به عروس و داماد است.)
۷- هر کس با هر عملى که آرامش و مودّت و رحمت خانواده را خدشه‌‏دار کند، از مدار الهى خارج و در خطّ شیطان است. «جَعَلَ بَینَکُمْ …»
۸- رابطه‏ زن و مرد، باید بر اساس مودّت و رحمت باشد. «مَوَدَّهً وَ رَحْمَهً» (مودّت و رحمت، عامل بقا و تداوم آرامش در زندگى مشترک است.)
۹- مودّت و رحمت، هر دو با هم کارساز است. (مودّت بدون رحمت و خدمت، به سردى کشیده مى‏‌شود و رحمت بدون مودّت نیز دوام ندارد.) «مَوَدَّهً وَ رَحْمَهً»
۱۰- تنها اهل فکر مى‌‏توانند به نقش سازندهى ازدواج پى ببرند. «لِقَوْمٍ یتَفَکَّرُونَ»

آیه ۲۲ سوره مبارکه روم

«وَ مِنْ آیاتِهِ خَلْقُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافُ أَلْسِنَتِکُمْ وَ أَلْوانِکُمْ إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِلْعالِمِینَ» و از نشانه‌‏هاى الهى، آفرینش آسمان‏‌ها و زمین، و تفاوت زبان‏‌ها و رنگ‏‌هاى شماست؛ همانا در این امر براى دانشمندان نشانه‌‏هایى قطعى است.

نشانه‌‌هایی از قدرت الهی

۱- آفرینش آسمان‌‏ها و زمین، از نشانه‏‌هاى قدرت بى‏‌پایان الهى است. «وَ مِنْ آیاتِهِ خَلْقُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ»
۲- تفاوت نژادها و زبان‌‏ها، راهى براى خداشناسى است. «وَ مِنْ آیاتِهِ … اخْتِلافُ أَلْسِنَتِکُمْ وَ أَلْوانِکُمْ‏»
۳- هر زبانى براى خود ارزش و اصالت دارد و تغییر آن نه کمال است و نه لازم. (هیچ کس حقّ ندارد نژادها و زبان‏‌هاى دیگر را تحقیر نماید.) «وَ مِنْ آیاتِهِ … اخْتِلافُ أَلْسِنَتِکُمْ وَ أَلْوانِکُمْ‏»
۴- یکسان بودن شکل و رنگ همه‏ انسان‌‏ها با ابتکار و نوآورى و بدیع بودن خداوند سازگار نیست. «وَ مِنْ آیاتِهِ اخْتِلافُ أَلْسِنَتِکُمْ…»
۵- انسان عالم و فهمیده، از اختلاف رنگ‌‏ها و زبان‏‌ها به معرفت الهى مى‌‏رسد ولى جاهل، رنگ و زبان را وسیله‏ تحقیر و تفاخر قرار مى‏‌دهد. «لِلْعالِمِینَ»

آیه ۲۳ سوره مبارکه روم

«وَ مِنْ آیاتِهِ مَنامُکُمْ بِاللَّیلِ وَ النَّهارِ وَ ابْتِغاؤُکُمْ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یسْمَعُونَ» و از نشانه‏‌هاى الهى، خوابیدن شما در شب و روز، و تلاش شما در کسب فضل پروردگار است؛ همانا در این امر براى گروهى که (حقایق را) مى‌‏شنوند نشانه‌‏هایى قطعى است.

شرح جزء ۲۲ و ۲۳ سوره مبارکه روم توسط حجت‌الاسلام قرائتی

پیام‌‏هایی از آیه ۲۳ سوره مبارکه روم

۱- نعمت‌‏هاى الهى را ساده ننگیریم؛ خواب نیز یک نعمت بزرگ است. «وَ مِنْ آیاتِهِ مَنامُکُمْ»
۲- خواب، مقدّمه‏ تلاش است. «مَنامُکُمْ … وَ ابْتِغاؤُکُمْ‏»
۳- کار و تلاش براى کسب معاش، امرى پسندیده و نشانه‌‏اى الهى است. «وَ مِنْ آیاتِهِ … ابْتِغاؤُکُمْ‏»
۴- اصل خواب براى شب است و خواب در روز، براى استراحت جزیى است. «مَنامُکُمْ بِاللَّیلِ وَ النَّهارِ»
۵- فضل الهى گسترده است ولى تلاش ما براى کسب آن لازم است. «ابْتِغاؤُکُمْ»
۶- نعمت‏‌هایى که دریافت مى‏‌کنیم، به خاطر استحقاق نیست، بلکه لطف و فضل الهى است. «مِنْ فَضْلِهِ»

آیه ۲۴ سوره مبارکه روم

«وَ مِنْ آیاتِهِ یرِیکُمُ الْبَرْقَ خَوْفاً وَ طَمَعاً وَ ینَزِّلُ مِنَ السَّماءِ ماءً فَیحْیی بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یعْقِلُونَ» و از نشانه‌‏هاى الهى آن است که برق (آسمان) را که مایه‏ بیم و امید است به شما نشان مى‌‏دهد و از آسمان، آبى مى‏‌فرستد که زمین را بعد از مردنش زنده مى‌‏کند، همانا در این امر براى گروهى که مى‌‏اندیشند نشانه‏‌هایى قطعى است.

مصادیقی از نعمت‌های الهی

در این آیه و آیات قبل، چهار تعبیر به چشم مى‌‏خورد: «یتَفَکَّرُونَ»، «لِلْعالِمِینَ»، «یسْمَعُونَ» و «یعْقِلُونَ». براى عملى شدن این چهار تعبیر، چهار مرحله طبیعى بیان شده است:
۱. انسان در آغاز، فکر مى‏‌کند. «یتَفَکَّرُونَ»
۲. سپس مى‏‌فهمد و عالم مى‏‌شود. «لِلْعالِمِینَ»
۳. کسى‏‌که آگاه شد، حرف‏‌ها را با دقّت گوش مى‌‏دهد و نکته سنجى مى‌‏کند. «یسْمَعُونَ»
۴. در اثر شنیدن عمیق، به تعّقل و اندیشیدن مى‌‏رسد. «یعْقِلُونَ»

پیام‌هایی از آیه ۲۴ سوره مبارکه روم

۱- بیم و امید، در کنار هم سازنده است. «خَوْفاً وَ طَمَعاً»
۲- برقِ آسمان، بارش و سبز شدن زمین تصادفى نیست، بلکه بر اساس یک برنامه‏ دقیق و حساب شده است. «الْبَرْقَ … ینَزِّلُ … فَیحْیی‏»
۳- نظام آفرینش، بر اساس اسباب و علل پایه‌ریزى شده است. «فَیحْیی بِهِ»
۴- پائیز و بهار، ریزش و رویش گیاهان، از نشانه‌‏هاى قدرت خداوند در آفرینش است. «فَیحْیی بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها»
۵- خداشناسى باید بر اساس علم و فکر و تعقّل باشد. «لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یعْقِلُونَ»

آیه ۲۵ سوره مبارکه روم

«وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ تَقُومَ السَّماءُ وَ الْأَرْضُ بِأَمْرِهِ ثُمَّ إِذا دَعاکُمْ دَعْوَهً مِنَ الْأَرْضِ إِذا أَنْتُمْ تَخْرُجُونَ» و از نشانه‌‏هاى الهى آن است که آسمان و زمین به فرمان او بر پاست؛ پس هرگاه شما را از زمین فرا خواند، ناگهان (از قبر) بیرون مى‌‏آیید (و در صحنه‏ قیامت حاضر شوید).

شرح آیات ۲۴ و ۲۵ سوره مبارکه روم توسط حجت‌الاسلام قرائتی

آفرینش انسان از خاک نشانه‌ای محکم از قدرت الهی

در این آیات، هم آفرینش انسان از خاک، نشانه قدرت الهى شمرده شد، «خَلَقَکُمْ مِنْ تُرابٍ» هم مرگ و خروج انسان از قبر. «مِنَ الْأَرْضِ إِذا أَنْتُمْ تَخْرُجُونَ» خداوند در این آیه و پنج آیه‏ قبل، پانزده مرتبه مردم را مخاطب قرار داده و نعمت‌‏هاى خود را برشمرده که این، یکى از شیوه‏‌هاى تبلیغ است.

پیام‏‌هایی از آیه ۲۵ سوره مبارکه روم

۱- استوارى نظام آفرینش، نه تصادفى است و نه به دست دیگران، به اراده الهى است. «تَقُومَ … بِأَمْرِهِ‏»
۲- پیدایش معاد، با اراده و دعوت خداوند انجام مى‏‌گیرد. «دَعاکُمْ دَعْوَهً»
۳- دعوت پیامبر خدا، مرده را زنده مى‌‏کند، «ثُمَّ ادْعُهُنَّ یأْتِینَکَ سَعْیاً»[۳] تا چه رسد به دعوت الهى. «دَعاکُمْ دَعْوَهً مِنَ الْأَرْضِ إِذا أَنْتُمْ تَخْرُجُونَ»
۴- ایمان به مبدأ، مقدّمه‏ ایمان به معاد است. کسى که نظام هستى را بر پا کرد، شما را نیز پس از مرگ زنده مى‏‌کند. «تَقُومَ السَّماءُ … إِذا أَنْتُمْ تَخْرُجُونَ‏»
۵- معاد، جسمانى است. «مِنَ الْأَرْضِ … تَخْرُجُونَ»‏
۶- پیدایش معاد، دفعى است نه تدریجى. «إِذا أَنْتُمْ تَخْرُجُونَ»

پی‌نوشت‌ها

[۱] . رعد، ۲۸
[۲] . روم، ۲۱
[۳] . بقره، ۲۶۰

انتهای پیام/

لینک خبر: https://eghtesadmand.ir/?p=35982