معرفی پر مخاطب‌ترین شاعران نسل انقلاب و بهترین شاعر سرودهای انقلابی

به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، گروه بین‌المللی هندیران به مناسبت دهه فجر نشستی با موضوع «فجرآفرینان شعر انقلاب» را در شامگاه روز گذشته (جمعه ۱۵ بهمن‌ماه) به صورت مجازی برگزار کرد. در این نشست از شاعران بزرگی که شعر انقلاب را به سامان رسانده‌اند نظیر حمید سبزواری، مهرداد اوستا، استاد شهریار، مشفق کاشانی، محمود شاهرخی، علی معلم، طاهره صفارزاده، علی موسوی گرمارودی، سیدحسن حسینی و قیصر امین پور و بسیاری دیگر از بزرگان شعر انقلاب یاد شد.

در این نشست شاعران، نویسندگان و استادان دانشگاه‌های هند و ایران از جمله علیرضا قزوه، محمود اکرامی، رضا اسماعیلی، مصطفی محدثی خراسانی، محمدکاظم کاظمی، عبدالرحیم سعیدی راد، محمدحسین انصاری نژاد، دکتر علی میرباذل، سیدحسن بنی طبا، ایرج قنبری، علیرضا رجب‌علیزاده، مجتبی حاذق، فاطمه ضرغام، نغمه مستشارنظامی، مرضیه فرمانی، فاطمه ناظری، وحیده افضلی ، سیدمسعود علوی، عزیز آذین فرد حضور داشتند.

در ابتدای این نشست برخی حضار ضمن ارائه بخش‌هایی از بیانات مقام معظم رهبری درباره شعر انقلاب به نمونه‌های شاخص و موفق شعر انقلاب در زمینه‌های سرود، مثنوی، قصیده و غزل اشاره شد.

اسماعیلی: «سلمان هراتی» از پر مخاطب‌ترین شاعران نسل انقلاب است

رضا اسماعیلی در یادداشتی درباره سلمان هراتی با عنوان شاعری بدون «پیپ» و «پاپیون» فضای شعری او را توصیف کرد و بیان داشت:‌ «سلمان هراتی» از تأثیرگذارترین و پر مخاطب‌ترین شاعران نسل انقلاب است. شاعری متعهد به انسان و کرامت‌های انسانی که در سه حوزه شعر انقلاب، دفاع مقدس و آیینی اشعاری درخشان و درخور تامل دارد. سلمان به همراه سیدحسن حسینی و قیصر امین‌پور، سه ستون استوار شعر انقلاب اسلامی بودند. سه پرستوی عاشقی که به فراخوان حضرت دوست، ناگهان دامن از خاک کشیدند و خوش نشین بیکرانگی افلاک شدند.

سلمان، گیله مردی سپید گو و سپید رو بود که شجره طیبه شعر انقلاب اسلامی در طراوت باران آثار ارجمندش بالنده شد و به برگ و بار نشست. شاعری که خون شیعی در رگ‌هایش جریان داشت و قلبش به مهر اهل بیت (ع) در سینه می‌تپید.‌ شاعری که «درد» دین را با «درک» دین آمیخته بود و به روز حساب می‌اندیشید:

زندگی ساعت تفریحی نیست
که فقط با بازی
یا با خوردن آجیل و خوراک
بگذرانیم آن را
هیچ می دانی آیا
ساعت بعد چه درسی داریم؟
زنگ اول دینی
آخرین زنگ حساب!

وی افزود: شاعری که بدون «پیپ» و «پاپیون» بکرترین و روشنفکرترین شاعر مسلمان زمانه خود بود، بدون آنکه سودای «نوبل» در سر داشته باشد. چرا که او پیش‌تر، صله و پاداش خود را از «سینه سرخان» عاشقی دریافت کرده بود که پرچم آزادگی را بر بام آسمان سبز میهنش به اهتزاز درآورده بودند. «شبان عاشقی» که با کوه و دریا و جنگل زیسته بود و خوب می دانست که «گل پایان قشنگی دارد». شاعری که روحی مطهر داشت و گفتنی هایی معطر . شاعری که سنتش «نوگویی» و «نوجویی» بود.

رحمانی: بیش‌تر سروده‌های سیدحسن حسینی در نسبت با دوره انقلاب است

در ادامه صادق رحمانی درباره شعر و سلوک ادبی سیدحسن حسینی اینگونه اظهار داشت: بی‌گمان شعرهای کوتاه سیدحسن حسینی از محیط اجتماعی پس از انقلاب تأثیر پذیرفته و این شاعر اندیشه‌ها و تجربه‌های اجتماعی خود را در شعر بازتاب داده است. شعر کوتاه به‌ع نوان یک جریان ادبی مستقل در شعر بعد از انقلاب رشد کرده است و شاعران صاحب سبک دارد. اهمیت شعر کوتاه سیدحسن حسینی از آنجاست که این‌ گونه شعری نه تنها در میان موج‌های شعری پس از انقلاب اسلامی رشد زایدالوصفی پیدا کرده است، بلکه این ظرفیت در میان شعرهایی با رویکرد اجتماعی و فرهنگی نیز جریان بی‌سابقه‌ای یافته و روزبه‌روز به تعداد علاقه‌مندان این عرصه افزوده می‌شود.

وی گفت: حسینی توانست با انتقال تجربه‌های شاعرانه خود، در زمینه شعر کوتاه به نسل هم روزگار و پس از خود، با عرضه فرم‌های شعر کوتاه در دهه ‌آغازین انقلاب مضمون‌های اجتماعی را با شعر سازگار کند و به نوعی این شعرها را به دلیل کوتاهی و شتابی که در خود دارد، در ذهن و زبان مردم به راحتی ته‌نشین سازد. سال‌های اولیه انقلاب گذشته و ایران درگیر جنگی نابرابر در فضای بین‌المللی است، شاعر نیز باید به رسالت خود عمل کند. انتشار مجموعه شعر هم‌صدا با حلق اسماعیل در سال ۱۳۶۳ و گزیده شعر جنگ و دفاع مقدس (انتخاب، توضیح و نقد شعر، در سال ۱۳۸۷ نمایاننده در‌هم‌تنیدگی باورمندی و ذوق اوست. 

رحمانی ابراز داشت: بیشتر سروده‌های سیدحسن حسینی در نسبت با دوره انقلاب است؛ برای شهیدان و رزمندگان نوشت؛ اما فرق او با دیگر شاعران همعصر او در این بود که میان جان و زبانش فاصله‌ای نبود. حسینی حتی در محاوره‌های روزانه رگه‌های طنز، نگاه‌ها و حرف‌های نوش‌دار و نیش‌دار به‌کار می‌برد. کاربرد کلمات و حتی اصطلاحات با معانی خاص که از ارتباط جامعه، ایدئولوژی و زبان حاصل شده است، در هر سبک ادبی خاص (اعم از شعر یا نثر و یا هر متن دیگری) و گفتمانی می‌تواند متفاوت باشد. شعر «محال» بازتاب‌دهند عقید او دربارۀ انقلاب است که به نگاهی طنزآمیز بیان شده است.

محدثی خراسانی: مرز روشن تاریخی نمی‌توان برای شروع شعر انقلاب اسلامی مشخص کرد

در این نشست مصطفی محدثی خراسانی درباره جریان‌سازان و سیر تحول شعر انقلاب اسلامی تصریح کرد: پیش زمینه‌های شکل‌‌گیری شعری که ما امروز آن را با عنوان شعر انقلاب اسلامی می‌شناسیم و برای آن تعریف مشخصی داریم و مؤلفه های آن را بر می‌شماریم، اگر چه به سال‌های اواخر دهه چهل و اوایل دهه پنجاه بر می‌گردد، اما قوام و شکل نهایی خود را درسال‌‌های پس از پیروزی انقلاب اسلا می در سال ۱۳۵۷ پیدا کرد، تفکر انقلابی و نگاه اجتماعی تحول‌خواه را در شعر بسیاری از شاعران در سال‌های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی می‌توان سراغ گرفت، شعری که مهم‌ترین دغدغه‌اش، آزادی و عدالت است.

وی ادامه داد: از آنجا که روند شکل‌‌گیری و پیروزی انقلاب اسلامی، مدت زمانی نسبتاً طولانی داشته، ادبیات و شعر انقلاب نیز در مدت زمانی نسبتاً طولانی شکل گرفته است و به همین دلیل مرز روشن تاریخی و محتوایی قطعی نمی‌توان برای شروع شعر انقلاب اسلامی مشخص کرد، مثلاً مدعی شویم که هر چه شعر قبل از بهمن پنجاه و هفت سروده شده نمی‌‌تواند در گستره شعر انقلاب قرار گیرد و هرچه بعد از آن سروده شده تماماً در محدوده شعر انقلاب اسلامی تعریف می‌شود.

محدی خراسانی بیان داشت: برای نمونه، بسیاری از سروده‌های محمدرضا شفیعی کدکنی اگر چه در سال‌های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی سروده شده، اما بدون تردید ذهن و زبانی انقلابی دارد و مبتنی بر ارزش‌های انقلاب هم قابل تعریف است و حتی باید برای او و شعرش از این منظر حسابی جدا باز کرد. چرا که بسیاری از آثار شفیعی کدکنی اولین سر مشق های شعرمتعهد و اجتماعی هستند که موازی با شکل‌‌گیری جریان شعر انقلاب سروده شده‌‌اند.

وی افزود: اما جریانی که در سال‌های منتهی به پیروزی انقلاب می‌توان از آن به قطع و یقین به عنوان پیش درآمد شعر انقلاب نام برد، جریانی است که در گستره روشنفکری مسلمان قابل تعریف است و مبتنی بر بینشی توحیدی و شیعی در شعر شکل گرفت وگرایش‌های انقلابی با هویت اسلامی را می‌توان در آن مشاهده کرد که از پیشگامان آن می‌توان به چهره‌‌هایی چون طاهره صفارزاده،علی موسوی گرمارودی،حمید سبزواری نعمت میرزازاده و… اشاره کرد.در آن سال‌‌ها، افزون بر این شاعران‌ سرشناس‌، بعضی شاعران نسل بعد هم بودند که هر چند ایام جوانی را می‌گذراندند، آثاری اعتراض‌آمیز و انقلابی داشتند: مثل علی معلم‌، محمدرضا عبدالملکیان و شادروان حسن حسینی‌.

این شاعر معاصر کشور درباره شکل‌‌گیری سبک شعر انقلاب اسلامی اظهار داشت: اندیشه‌‌ای که در جریان انقلاب اسلامی در شعر تبلور پیدا می‌کند، بنای سبک شعر انقلاب اسلامی را پی می‌افکند. در آستانه پیروزی انقلاب و پس از آن، تا شروع جنگ تحمیلی،گروه شاعران مطرح و در صحنه شعر انقلاب اسلامی را چهره‌هایی چون مهرداد اوستا، حمید سبزواری‌، علی معلم‌، نصرالله مردانی‌، سیدحسن حسینی، سپیده کاشانی و علی موسوی گرماروی شکل می‌دادند.

وی گفت: عمده مضامین مطرح در شعر این دوران شامل موضوعاتی نظیر گزارش پیروزی انقلاب اسلامی، ستایش حضرت امام (ره‌)، همدردی با ملل مستضعف به‌ ویژه فلسطین، صدور انقلاب و بیداری اسلامی، یادکرد شهدای انقلاب به‌ ویژه شهدای فعالیت‌های تروریستی منافقین در سال‌های اولیه انقلاب، درگیری با گرایش‌های روشنفکری و احیاناً ضدانقلابی، آرمان‌های انقلاب اسلامی بود. شاعران و ادیبان پارسی زبان سایر کشورها نیز در زمینه شعر انقلاب نظرات ارزشمندی بیان داشتند. مهدی باقرخان از دهلی نو، هندوستان معتقد است: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی شعر فارسی در ایران، متحول و هدفمندتر شد؛ شعر این زمان بسیار حماسی، عرفانی و پر از نوآوری‌‌هاست.

بلخی: امام آمد و حکم بهار امضا شد

در ادامه شاعر اهل افغانستان سیده‌کبری بلخی نیز در این نشست با ارائه غزلی با عنوان بهار گفت:

بهار در وسط برف‌‌ها رسید اینجا
بلوغ معجزه را چشم خلق دید اینجا

زمین ز خون جوانان لباس رنگین داشت
ز چشم باغچه خوناب می‌چکید اینجا

شکوفه بر سر شاخ بنفشه غمگین بود
به پای گل همه جا خار می‌خلید اینجا

جهان به لرزه فتاد از خطابه‌های امام
چنانکه از پس توفان درخت بید اینجا

امام آمد و حکم بهار امضا شد
امام آمد و روح و روان دمید اینجا

دوباره چشم و دل اهل قبله روشن شد
که یافت مشکل اسلام را کلید اینجا 

زمین به دوش درختان قبای اطلس داد
و بر دو دست عروسان حنای عید اینجا

معرفی بهترین شاعر در زمینه سرودهای انقلابی  
 
همچنین در این نشست ۲کتاب خلوت انس تذکره ۱۱۹ شاعر انقلاب اسلامی به کوشش مشفق کاشانی و رضا اسماعیلی تذکره ۱۱۹ شاعر انقلاب اسلامی و کتاب «۱۰ شاعر انقلاب» به کوشش محمدکاظم کاظمی معرفی شدند. بر اساس نظر سنجی انجام شده در این نشست ادبی از مرحوم حمید سبزواری به عنوان بهترین شاعر در زمینه سرودهای انقلابی، قیصر امین‌پور به عنوان شاعر محبوب و شاعری که بیشترین رساله دانشگاهی بر روی اشعار وی نوشته شده است: بالغ بر ۳۰۰ رساله، سیدحسن حسینی به عنوان سیدالشعرا و نظریه‌‌پرداز شعر انقلاب، مرحوم مهرداد اوستا به عنوان چهره شاخص تحقیق و پژوهش در بین شاعران انقلاب، علیرضا قزوه به عنوان شاعر مردم و چهره فعال در زمینه دیپلماسی فرهنگی شعر انقلاب و از استادان حسین اسرافیلی، مهرداد اوستا، محمد جواد محبت، جواد محقق، علی معلم دامغانی، طاهره صفارزاده، استاد شهریار ، مشفق کاشانی، محمود شاهرخی، یوسفعلی میرشکاک، ایرج قنبری، رضا اسماعیلی، مصطفی محدثی خراسانی، غلامرضا کافی، محمدرضا آغاسی و ابوالفضل سپهر,محمود اکرامی، محمد کاظم کاظمی،محمد علی مجاهدی، احمد زارعی،محمدرضا عبدالملکیان، احمد عزیزی، استاد کلامی زنجانی، نصرالله مردانی، سلمان هراتی و علی موسوی گرمارودی، محمد حسین انصاری نژاد، مرتضی امیری اسفندقه، عبدالجبار کاکایی، علی محمد مودب، عبدالرحیم سعیدی راد، علی داوودی، پروانه نجاتی، سپیده کاشانی،ساعد باقری، سهیل محمودی، فاطمه راکعی، زکریا اخلاقی، سیمیندخت وحیدی، سعید بیابانکی، ناصر فیض، خلیل عمرانی به عنوان شاخص‌ترین چهره‌های شعر انقلاب یاد شد.

انتهای پیام/