خبرگزاری فارس ـ حوزه مسجد و هیأت ـ امیرحسین کسائی: هشتمین نشست از سلسله جلسات علمی آهات با موضوع تحلیل مدیحه‌سرایی محرم و صفر امسالِ حاج محمود کریمی با حضور این مداح و محمد صمیمی شاعر و نوحه‌سرای اشعار او، رضا خورشیدی‌فرد، شاعر و نوحه‌سرا و اکبر شیخی، شاعر و نوحه‌سرا به عنوان کارشناسان ادبی و هنری، سیدمجید امامی دبیر شورای فرهنگ عمومی و نوید عمیدی، عضو هسته افکار عمومی و تغییرات اجتماعی مرکز رشد دانشگاه امام صادق (ع) به عنوان کارشناسان اجتماعی و محمدمهدی سیار دبیر علمی این نشست برگزار شد.
مجامع هنری و دانشگاهی باید درباره آثار حاج محمود کریمی تحقیق و پژوهش کنند
محمدمهدی سیار در ابتدای این نشست با اشاره به اینکه محمود کریمی از برجسته‌ترین و محبوب‌ترین مداحان روزگار ماست اظهارداشت: مجموعه آثار حاج محمود کریمی جزء گنجینه هنری عصر جمهوری اسلامی و بخشی از حافظه معنوی مردم ایران معاصر محسوب میشود. شنیدن صدا و نوای حاج محمود کریمی حتی بدون شعر خاصی و با یک زمزمه ساده در چند ثانیه می‌تواند یک ایرانی را از ساحت غیبت و غفلت به ساحت انس و حضور ببرد و عمیق‌ترین عواطف و خاطرات معنوی را برای او زنده کند.
وی با بیان اینکه مجموعه آثار حاج محمود کریمی از بلوغ و کمال و پختگی خاصی در شیوه مداحی نیم قرن اخیر برخوردار است که با اقبال عمومی مواجه شده است، تصریح کرد: حیف است که مجامع هنری و دانشگاهی خود را از گفتگو درخصوص آثار این مداح اثرگذار محروم و بی نصیب کنند.
دبیر علمی این نشست خاطر نشان کرد: سال گذشته حاج محمود، حرکت اثرگذاری را با راه‌اندازی یک هیأت سیار در ایام شیوع ویروس کرونا رقم زد که قطعاً می‌توان گفت این اقدام، یکی از خاطرات ماندگار ما از این دوران، خواهد بود. نوای سوزناک او در قرائت دعای هفتم صحیفه سجادیه که به واقع حالت تضرع عمومی جامعه را نشان می‌دهد هم قطعاً در حافظه تاریخی مردم ایران، از دوران کرونا خواهد ماند.
قدردان دغدغه‌مندی‌تان نسبت به تحلیل و بررسی نوحه‌ها هستم
حاج محمود کریمی مداح اهل بیت(ع) نیز در ابتدای این میزگرد ناظر به برگزاری چنین جلساتی اظهارداشت: قدردان همه شما دست اندرکاران هستم که نسبت به موضوع تحلیل و بررسی نوحه‌ها دغدغه‌مند هستید.
وی خطاب به منتقدان ادبی و اجتماعی این میزگرد اظهار داشت: در ارائه مطالب خود، رویکرد انتقادی و نقد داشته باشید که قطعاً سازنده‌تر است. از ارائه مسائل کلیشه‌ای خارج شویم و هرچه تخصصی‌تر باشد.
حاج محمود نماد مداحی و مناسک تغییر به جای ثبات است
سید مجید امامی دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور، به عنوان کارشناس اجتماعی در این میزگرد اظهارداشت: امسال مجلس عزاداری حاج محمود کریمی در محرم، عنوانش «اجتماع عشیره عاشورا» بود که انتخاب عنوان اجتماع برای آن به جای هیأت یک رویکرد جدید بود که نشان می‌داد این مجلس ترکیب دو یا سه محفل مذهبی است که همه به دور هم گرد آمدند.
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام در خصوص مهم ترین شاخصه مؤثر حاج محمود در عرصه مداحی گفت: حاج محمود نماد مداحی و مناسک تغییر به جای ثبات است. بسیار با تغییر نسل هم‌آوایی میکند اما مناسک تغییر به این معناست که دلبستگی کاهنده و مضری به فرم و صورت ندارد. دلبستگی به فرم مهم است اما باید در اختیار محتوا قرار داشته باشد نه آن را دور کند.
وی با اشاره به اینکه مناسک تغییر در هنر آئینی به چالش‌های مداح با هنر مثلا در استفاده از ادوات موسیقی در مجالس مذهبی، تغییر دکور و چینش و … خود را نشان می‌دهد که نشان از وجود فاصله‌هاست اظهار داشت: ویژگی اصلی حاج محمود و خادمان هیأت او که می‌تواند الگویی قابل مثال برای سایرین هم باشد، عدم غلبه فرم بر محتوا در شرایط متغیر مناسک و مناسک سازی است.
نظام تبلیغی ما در مباحث سیاسی دچار لکنت زبان ارتباطی با نسل‌هاست
امامی در ادامه به یکی از آسیب های مهم نظام تبلیغ معارف دینی در جامعه ایران پرداخت وگفت: یکی از مشکلات بزرگ نظام تبلیغ دینی ما این است که هر زمان وارد سیاست میشود، دچار لکنت زبان در ارتباط با جامعه میشود و این ناشی از تغییر نسل‌ها و عدم شناخت نسل جدی است اما حاج محمود ویژگی‌اش این است که مواجهه فعالی با تغییر نسل در ایران دارد.
دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور با اشاره به اینکه در محله چیذر و در سال‌های گذشته که مجالس عزاداری محرم، احیا و دیگر مناسبت‌ها برگزار می‌شد، می‌توانستیم برآیندی کلی از جامعه را مشاهده کنیم، گفت: اگر پیمایش و بررسی درخصوص اندیشه سیاسی، اجتماعی و فرهنگی حاضران در این مجلس صورت گیرد خواهیم دید تقریباً برآیند جامعه در این هیأت حضور دارند. افرادی که در موضوعات مختلف مانند حجاب، پوشش، ارتباط با جنس مخالف و … دارای نظرات متضاد و حتی شکاف هستند اما زیر پرچم این هیأت حاضر شدند و دلیل این امر حرکت متناسب با تغییر نسل‌هاست.
وی با بیان اینکه حاج محمود متنفذ‌ترین مداح ایرانی در میان نسل‌های مختلف است، گفت: در مناسک سوگ از دهه ۸۰ به بعد همه با صدای او پیوند خورده‌اند و این نشان از رسالت بزرگی برای او دارد. این مشابه دوران دفاع مقدس در اواخر دهه ۵۰ و اوایل دهه ۶۰ است که همه با صدای حاج صادق آهنگران مأنوس بودند.
حاج محمود در خدمت و نوکری خود قهرمان است
امامی با اشاره به اینکه به لحاظ جامعه‌شناختی حاج محمود کریمی در جامعه امروز یک برساخت اجتماعی است و در این دید نباید به معامله ایشان با خدا توجه کرد البته که این اصل است، گفت: این مداح به دو دلیل قهرمان و الگو به حساب می‌آید نکته اول اینکه او در خدمت و نوکری خود قهرمان است و جامعه ایران همواره به دنبال قهرمان است و این به دلیل فردیت خوب اوست. نوکری او در تصویر، صدا و مدیریت مجلس طراز است. نکته دوم اینکه جامعه در ازای مصرف، مطالبه و سلیقه فرهنگی به شدت به سمت کسوت در حرکت است.
دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور ادامه داد: ۱۰۰ سال پیش مداحان یک درصد از کارشان برای خدمت به اهل بیت(ع)، جدید بود و هنوز هم مداحان سنتی همان اشعار و حرف‌های گذشته خود را تکرار میکنند اما در روزگار کنونی شاهد هستیم هرروز شعر و قال تغییر میکند و الحمدلله دارای حال خوبی هم است و این براساس نیاز اجتماعی رخ داده است.
باید نوآوری‌های حاج محمود به یک سیاق در هیأت تبدیل شود
وی اضافه کرد: حاج محمود کریمی محصول یک برساخت اجتماعی و نیاز جامعه ایران است؛ اما ادامه این مسیر چه میشود؟ میزان این برساخت اجتماعی، حاصل دوران نیاز جامعه به نوآوری فرهنگی است، آن هم در دوره‌ای که شاهد علفزارهایی از نوآوری به خصوص برای دهه هشتادی‌ها هستیم اما اگر این روند بتواند به یک وحدت برسد قابل تکثیر خواهد بود کمااینکه رخ داده است و رویش‌های این پدیده بیش از ریزش‌هایش است. اما اگر به الگوی وحدت نرسد و از میان این همه تکثر ایجاد شده به یک سیاق مداحی برای فرضاً سال ۱۴۰۱ نرسد، دیگر این ظرفیت را نخواهد داشت ولی اگر برسد روند تمدنی خواهد شد.
امامی افزود: شاید حاج محمود کریمی بگوید من همچنین رسالت تاریخی‌ای برای خودم قائل نیستم می‌گویم ایرادی ندارد کار خود را انجام دهید اما آرزوی ما این است به یک سیاق از هیأت برسیم زیرا کسی دیگر نمی‌تواند مانند شما نوآوری داشته باشد اما این مدل می‌تواند برای دهه هشتادی‌های ما که با هیأت‌های سنتی اصطلاحاً حال نمی‌کنند، یک بستر لذت‌بخش باشد. شاید آنها نخواهند اسمش را هیأت بگذارند بلکه اجتماع بگذارند یا جلسه حاج محمود بگذارند اما این سیاق باید باقی بماند.
حاج محمود کریمی در واکنش به این سخنان گفت: هیأت باید هیأت بماند، نمی‌توان در هیأت به یک سیاق واحد رسید.
سیار نیز در واکنش گفت: سخنان آقای امامی نشان می‌دهد، پدیده حاج محمود کریمی هنوز برای رسیدن به قله خود جا دارد.
هیأت می‌تواند تمام نغمات را بپذیرد و متناسب با خود تحویل دهد
اکبر شیخی شاعر و نوحه‌سرا به عنوان منتقد ادبی و هنری در این نشست با اشاره به اینکه حاج محمود کریمی در قله مداحی است به همین خاطر همه او را راحت می‌بینند و نقد میکنند اما درباره جایگاه او صحبت کردن به‌واقع سخت و دشوار است، اظهارداشت: یک رشته کوه چند قله دارد، اکنون نیز در وادی مداحی چند قله داریم که یک از آنها حاج محمود کریمی و به ویژه در حوزه موسیقی است. پیامبر(ص) زمانی که بنا داشت قرآن را ترویج کند، افراد خوش صدا را انتخاب کرد تا به مناطق مختلف مثل مصر، آفریقا، ایران و … بروند و با صدای خوش قرآن بخوانند و موجب جذب آن مردمان شوند. این افراد هوش بالایی داشتند و زمانی که وارد این مناطق شدند دیدند چه نغمات زیبایی هم در آنها وجود دارد، این نغمات را گرفتند و در قرائت خود مورد استفاده قرار دادند. آنها ویژگی‌های آن نغمه‌ها را استفاده کردند بنابراین قرائت قرآن استحاله نشد. در واقع هر نغمه‌ای که وارد قرائت قرآن شود، تجوید قرآن را به هم نمی‌ریزد بلکه متناسب با الحان قرآن میشود و از آن خارج میشود.
وی ادامه داد: در قرآن، تمام نغمات جای جای زمین را می‌توان شنید و اصلاً آن را درک کرد. هیأت هم همین‌گونه است می‌تواند تمام نغمات را بگیرد و موسیقی هیأت را تحویل دهد و این در خواندن حاج محمود کریمی مشهود است و باید در دیگر مداحان هم شکل بگیرد.
مداح باید به چشم ابزار به موسیقی نگاه کند
شیخی با اشاره به اینکه تحقق هدف مذکور،کاملاً به نوع نگاه و استراتژی مداحان بستگی دارد، گفت: مداح باید به مثابه ابزار به موسیقی نگاه کند و واقعا در حد ابزار برای آن ارزش قائل شد ولی متأسفانه امروز در میان مداحان جوان شاهد هستیم که موسیقی را اصل هیأت قرار دادند و این اشتباه است. هرچیزی که در اسلام مخدر شود قابل قبول نیست.
این شاعر و نوحه‌سرا ادامه داد: «خواندن» که در عربی إنشاد کردن نامیده میشود، دارای یک «ساختمان» است، به خصوص در موسیقی کلاسیک ما دارای شئون مختلف است و اگر این ساختمان توسط مداح ساخته شود منجر به تفکر میشود و اگر ساخته نشود فقط منجر به هیجان میشود و چه بسا در ضرب‌های شدید از قضا عدم تفکر را تزریق میکند. از این خواندن منظور ما همان بخش غزل، قصیده و یا دوبیتی خوانی در هیأت است. این ویژگی در خواندن حاج محمود مشهود است که فرد به فکر واداشته میشود. وی با بیان اینکه امام صادق(ع) در پاسخ به سؤالی در خصوص معنای غنا می‌فرمایند که غنا «قول‌الزور» است، غنا «گفته باطل» است، اظهار داشت: این به معنای آن است که اگر موسیقی حلال باشد اما محتوا باطل در آن ارائه شود باز هم غناست.
حاج محمود کریمی کاربرد استفاده از ضرب‌ها را در هیأت افزایش داد
این شاعر و نوحه سرای آستان اهل بیت اضافه کرد: همواره این سؤال را داشتم چرا در هیأت با یک ضرب ساده سینه‌زنی میشود و این محدودیت به چه دلیل است؟ اما در چیذر این تغییر رخ داد و علی‌رغم ایستادگی‌های صورت گرفته به جهت تغییر قالب و عرف، جا افتاد. این استفاده از ضرب‌های مختلف نیازمند شناخت موسیقی است.
شیخی با بیان اینکه بسیاری اوقات ظرفیت‌های حاج محمود در نخواندن‌های اوست، تصریح کرد: گاهی افراد نوحه‌ای می‌سازند که به زعم خود جدید و نو است اما زمانی که به حاج محمود ارائه میکنند، او می‌گوید من این را خوانده‌ام. نگاه او به ویژگی و هنر آن نوحه است که پیشتر در نوحه‌هایی آنها را به کار بسته است. حاج محمود مدت‌هاست بر روی موسیقی بین‌الملل کار میکند و در این زمینه ظرفیت‌سازی میکند و در کنار آن از موسیقی‌های بین‌الملل هم استفاده میکند. متأسفانه این روزها شاهدیم مداحان شهرستان‌ها از تهرانی‌ها الگو می‌گیرند و پیشرفت خود را در تهرانی خواندن می‌بینند در حالیکه حاج محمود توجه به موسیقی‌های محلی دارد.
حاج محمود با هنر انتخاب نغمه‌هایش همه اقشار را درگیر میکند
این شاعر و نوحه‌سرا با بیان اینکه متأسفانه برخی از هیأت‌ها به واسطه استفاده از برخی موسیقی‌ها و ضرب‌ها شبیه باشگاه شده است، گفت: در این شرایط شاهد هستیم که با شروع سینه‌زنی، زنان از روند هیأت حذف می‌شوند در حالی که زنان نوحه‌گران اصلی در صدر اسلام بودند. از سوی دیگر در سینه‌زنی، اقشار ۵۵-۶۰ ساله از دور می‌شوند. هنر مداح این است که موسیقیای را به کار ببرد که همه سنین را درگیر کند و حاج محمود کریمی این هنر را دارد.
وی با اشاره به این که انتخاب شعر و نغمه حاج محمود همگی براساس یک دلالت هنری است، گفت: این دلالت هنری در جوان‌ها وجود ندارد برای همین سراغ «کاور کردن» از موسیقی‌ها می‌روند و این یک نگاه نازل برای دستگاه امام حسین(ع) است و نتیجه این میشود هیأتی که حضور در آن مستحب است و ما می‌توانیم با کارهای خود روندی را ایجاد کنیم که مراجع حکم به وجوب شرکت در آنها بدهند، کاری می‌کنیم که مراجع بگویند مردم در این مجالس شرکت نکنند.
شیخی اضافه کرد با پیدایش برخی سبک‌های موسیقایی در غرب عده‌ای تلاش کردند تا علیه امپریالیسم و زورگویی‌ها فریاد زدن را به مردم آموزش دهند، گفت: هر سبک موسیقی در سه حوزه قابل بحث است: 1. پیدایش و تاریخچه 2. ویژگی‌ها 3. کارکرد. مداحان اگر از یک سبک موسیقایی استفاده میکنند باید این در این سه حوزه تاریخچه و ویژگی‌های یک سبک موسیقایی را بشناسند و بعد بدانند این سبک موسیقی با این ویژگی‌ها در هیأت کارکرد دارد یا خیر! مثلا الان باید بدانند این موسیقی خشن و اعتراضی که باب شده است، تناسبی با مدح اهل بیت و تبلیغ امام حسین(ع) ندارد. حاج محمود موسیقی شناس است و برای رسیدن به هدف و ایده خود که تبلیغ اهل بیت (ع) است، نغمات و تحریرها را انتخاب میکند و ارائه می‌دهد. زمانی که نغمه‌ای به گوش میرسد فرد ناوارد عین آن را می‌گیرد و استفاده میکند اما یک متخصص ویژگی‌های آن را دریافت میکند و می‌خواند.
حاج محمود بازه صوتی خود را خوب می‌شناسد و از آن خوب استفاده میکند
این شاعر و نوحه‌سرا با بیان اینکه در ساختمان خواندن، گوشه‌هایی برای اوج و فریاد زدن داریم. این یعنی حتی فریاد زدن هم چارچوب دارد. هر زمان کسی داد می‌زند از «خواندن» خارج میشود در حالی که هر فرد عادی به راحتی می‌تواند حدود ۱۶ پرده صوتی را اجرا کند و نیاز به داد زدن نیست. حاج محمود بازه صوتی خود را خوب می‌شناسد و از آن خوب استفاده میکند. وی با اشاره به یکی از مصادیق در این خصوص، ادامه داد: مناجات «با روی سیاه، با گریه و آه، از راه اومدم با بار گناه» یک مثال خوب برای استفاده از تماما بازه صوتی در «خواندن» است. به عبارتی با تمام پرده‌های صوتی بخواند نه اینکه صرفا صدا تولید شود.
مداحان باید به موسیقی الحان تسلط پیدا کنند و باید بدانند این شناخت صرفاً در ردیف‌ها نیست. یکی از ارث‌های غصب شده از ما شیعیان موسیقی است زیرا در اختیار ما بوده است اما به سمت بزم و کاباره رفت و آن را از دست دادیم. باید آن را به دست بیاریم و در مسیر اهل بیت مورد استفاده قرار دهیم.
صوت این مناجات‌خوانی را اینجا بشنوید:
ظرفیت موسیقایی حاج محمود باید تکثیر شود
شیخی با بیان اینکه هوش موسیقایی محمود کریمی به قلب و دونیم کره مغز او متصل است که نیم کره چپ محاسبه‌گر و نیم کره راست خلاق است. حاج محمود کریمی ضمن اینکه محاسبه میکند، فی البداهه نیز امر جدیدی را خلق میکند. او ضمن اینکه برای انتخاب شعر و نغمه حساب و کتاب دارد و محاسبه میکند اما فی البداهه خلق هنری دارد و این ناشی از فعالیت نیم کره راست اوست. باید درباره آثار موسیقایی حاج محمود پایان نامه‌ها و رساله‌ها نوشته شود.
این شاعر و نوحه سرا با بیان اینکه اتفاق موسیقایی حاج محمود در تاریخ شیعه کم نظیر است و این غلو نیست گفت: همانگونه که در اخلاص و شعر و … افرادی بوده‌اند که در تاریخ مداحی زبانزد بوده‌اند، حاج محمود کریمی نیز در تاریخ موسیقی مداحی شیعه سرآمد و زبانزد است.
حاج محمود احیاگر سنت هیأت در عین نوآوری داشتن است
نوید عمیدی مظاهری عضو هسته افکار عمومی و تغییرات اجتماعی مرکز رشد دانشگاه امام صادق(ع) نیز به عنوان کارشناس اجتماعی در این نشست اظهارداشت: در خصوص ابعاد فرهنگی و اجتماعی هیأت حاج محمود کریمی نیاز است پژوهش‌های فراوانی صورت گیرد. برای این امر یک سو نهاد علم و دانشگاه است که باید به میدان بیاید و یک سو هم شما هستید که خاک این عرصه را خورده‌اید و باید به میدان بیایید تا روایت صحیح ارائه شود و این گنج منتقل شود.
وی با بیان اینکه حاج محمود مرجع فرهنگی در سال‌های اخیر بوده است و تنها برای مخاطبان هیأتی هم نبوده و تمام اقشار از او بهره بردند، گفت: خروجی این مرجعیت این است که هر اقدام و کنش او جریان‌ساز است و الگوی هیأت‌های مختلف دیگر میشود. لباس پوشیدن او، سن هیأت، نحوه رسانه‌ای شدن هیأت و … همگی الگویی برای هیأت‌های دیگر به خصوص در شهرستان‌هاست.
عمیدی با بیان اینکه دومین تاثیر فرهنگی مهم حاج محمود کریمی کم کردن فاصله میان فرم و محتوا بود، افزود: هیأت بستر کار سنتی است اما باید در کنار خلاقیت و نوآوری هم باشد و این کار سختی است. حاج محمود احیاگر سنت هیأت است در عین آن که نوآوری هم دارد و این را در موسیقی، ضرب سینه‌زنی، حضور ادوات موسیقی، دستگاههای موسیقی متناسب با اعیاد و ولادت‌ها و … شاهد هستیم. او در هیأت ادوات موسیقی دارد اما احساس حضور در کنسرت نداریم یعنی نوآوری‌هایش در قالب و چارچوب هیأت است و این الگویی است که باید منتقل شود. او سنت‌هایی مانند چهارپایه‌خوانی و پیش‌منبرخوانی را احیا میکند. این اتفاق نتیجه این است که ایشان «امر زیبا» خلق کرده است و هرگاه امر زیبایی خلق شود مرزهای فرهنگی و اجتماعی نیز از بین میرود. این مساله است که باعث میشود در کشورهای مختلف با زبانهای مختلف علاقهمند مداحیهای ایشان باشند.
به نظر میرسد حاج محمود کریمی در باب موسیقی و ورود آن به مداحی نیز خلق مفاهیم و مسیری نو کرده است که می‌تواند در عرصه فقه نیز مورد ارزیابی دقیق شود.
جایگاه نخست هشتگ حاج محمود کریمی در فضای مجازی
وی ادامه داد: از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۲۲ میزان جستجو نام حاج محمود کریمی در گوگل از سایر مداحان بیشتر بوده است و قله زمانی این جستجوها نیز در ماه محرم بوده است که نشان می‌دهد او در محرم‌ها جریان ساز است. در میان آثار محرم امسال حاج محمود نیز نوحه «گل چادر گلدارت» بسیار پربازدید و مورد توجه بود. باقی مداحان عمدتاً در موتور جستجوی گوگل یک کار خاص‌شان مورد جستجو قرار می‌گیرد اما در خصوص حاج محمود عمدتاً مجموعه کارهایش جستجو میشود. به عنوان مثال در اینستاگرام هم هشتگهای مربوط به حاج محمود کریمی با اختلاف ۱۰ برابری نسبت به نفر دوم از مداحان مورد توجه بوده است.
نوحه «گل چادر گلدارت» را اینجا بشنوید:
مقایسه جستجوی نام مداحان و خوانندگان در اینترنت
محمدمهدی سیار دبیر علمی نشست در این بخش از میزگرد اظهارداشت: مقایسه میزان جستجوی نام مداحان و خواننده‌ها نشان می‌دهد با شروع محرم میزان جستجوی نام خوانندگان افت میکند و به همان میزان مداحان رشد دارند اما بعد از محرم این روند معکوس می شود. در واقع به نوعی می توان گفت در محرم گوش مردم در اختیار مداحان است.
این جملات مورد واکنش حاج محمود کریمی قرار گرفت و گفت: البته در باقی ایام سال گوش مردم هم در اختیار شماست که اشعار خوبی در آن حوزه می‌سرایید.
رسانه این روزها به مداح و هیأت می‌گوید چه باید کند!
عمیدی در ادامه سخنان خود افزود: رسانه این روزها در هیأت‌ها نقش پررنگی دارد و گویی بلایی بر سر هیأت‌ها آورده است. الان در برهه‌ای هستیم که رسانه به هیأت و مداح می‌گوید چه شعری بسراید، چه موسیقی استفاده کند و حتی دوربین را چگونه قرار دهد. در هیأت حاج محمود برعکس است و رسانه هضم شده است و حتی در خصوص چیدمان دوربین‌ها هم فکر میشود تا کمترین اصطکاک را با مستمع حاضر داشته باشد. این الگو باید انتقال یابد و ضرورتش صحبت کردن در این حوزه‌هاست. حاج محمود در زمینه نور هیأت هم نوآوری و فکر فرهنگی داشته است.
این پژوهشگر حوزه مطالعات اجتماعی، با بیان اینکه حاج محمود در هیأت ارتباط نزدیکی با مخاطبان خود دارد، افزود: تمام ذائقه‌ها مداحی حاج محمود کریمی را می‌پسندند و این حاصل تنوع شعر مداحی اوست. مثلا حاج محمود سال 89 واحدهای ترکی و عربی می‌خواند، از گویش شیرازی و لری در خواندن استفاده میکند. حاج محمود یکسال زمانی که حجت‌الاسلام سید حسین مؤمنی در محرم هیأتش منبر میرود، زمانی که او روضه سنگینی شب تاسوعا می‌خواند پشت بلندگو می‌آید و می‌گوید: امروز خوب گریه کردید پس من روضه نمی‌خوانم وارد سینه‌زنی می‌شویم. این نشان از یک روانشناسی صحیح از مخاطب دارد. البته نیازمند مخاطبسنجی در هیأت هستید تا بتوانید جزئی‌تر و دقیق‌تر درباره نگرش‌های سیاسی، فرهنگی، نوع استفاده اوقات فراغت آنها اطلاعات داشته باشید و تولید محتوا کنید.
وی به بیان چند نکته در خصوص ابعاد مختلف هیأت حاج محمود کریمی پرداخت و گفت: در خصوص سخنرانان هیأت گویی اصلاحیه‌ای رخ داده است و آن روند گذشته هیأت که محتوای خاصی از منبر به دست نمی‌آمد تغییر کرده است. در خصوص مستمع باید تربیت صورت گیرد کاری که خود شما به صورت تدریجی انجام می‌دهید. در زمینه برهنه نشدن در هیأت حاج محمود، مستمع به تدریج تربیت شد به این صورت که یک زمان گفت در واحد برهنه نشوید می‌خواهیم فیلمش را بیرون دهیم. برهه بعدی گفت در شور هم برهنه نشوید و به مرور دیگر هیچ‌کس در هیأت ایشان برهنه نشد.
عمیدی افزود: نیاز داریم حاج محمود کریمی شبکه‌سازی و تربیت نسل کند باید تجربیات او منتقل شود و به نسل بعدی هم برسد. هم چنین در هیأت حاج محمود نیازمند ایجاد غرفه‌های فرهنگی و تربیتی هستیم. هیات حاج محمود کریمی لازم دارد تا پیوستهای فرهنگی خود را در حاشیه هیات افزایش دهد.
تصمیم گرفتم این روزها طبق خواست رسانه جلو نروم!
حاج محمود کریمی در این بخش از نشست با ارائه توضیحاتی در خصوص مباحث مطرح شده در جلسه اظهارداشت: مجموعه‌های بسیاری برای برپایی مجلس در پادگان ۰۶ ارتش ما را یاری کردند اما همه شرایط هم مهیا نبود ما بنا داشتیم غرفه‌ای برای درمان ناباروری داشته باشیم، غرفه دیگری برای کار جهادی و غرفه‌ای هم برای معرفی دستاوردهای دانش بنیان اما مهیا نشد.
وی افزود: من قائل به انجام وظیفه هستم. مقام معظم رهبری هم فرمودند جای خود را در جهاد امروز بشناسید. من اکنون و در این وضعیت روی تنگه ایستاده‌ام، اگر رها کنم از پشت ضربه می‌خوریم. دست ما در جاهایی واقعا بسته است. شب عاشورای امسال جمعیتی حدود ۱۲۵ هزار نفر حضور داشتند. چرا سال‌های قبل این جمعیت نبود؟ پس این جمعیت به خاطر من نمی‌آید، می‌آید چون قبل‌تر این این فضا را نداشتیم.
رسانه بنای ضربه زدن به هیأت را دارد
کریمی با اشاره به اینکه امروز به این نتیجه و جمع‌بندی رسیدم که در حال خودم باشم و به خودم برسم، گفت: در این برهه تصمیم گرفتم مجلس برگزار کنیم اما تصویر بیرون ندهیم تا کمی حال درونی خودم بهتر شود. یعنی تصمیم گرفتم طبق خواست رسانه جلو نروم. رسانه بنای ضربه زدن به هیأت را دارد برای همین معارف پخش نمی‌کند و صرفاً سینه‌زنی نشان می‌دهد.
در هر نقش و جایگاهی که هستیم باید خوب نوکری کنیم
کریمی با اشاره به اینکه شاعران باید شعری بگویند که حضرت زهرا(س) با آن گریه کند، گفت: مقام معظم رهبری فرمودند مداح و هیأت را شاعر تغذیه میکند. تمام تلاش من این است که این نگاه از روی من برداشته شود که فلانی قله مداحی است. امام حسین(ع) بازی‌اش این بود که روی دوش پیامبر(ص) می‌نشست، چه کسی جرأت دارد با امام حسین(ع) بازی کند؟ اگر کسی بازی کند بیچاره است. گاهی شعری به دستم میرسد بسیار هم فاخر است اما می‌گویم اگر این را بخوانم این کودک هم متوجه میشود یا این شعر «لالایی گلم لالا مهتاب اومده بالا» بخوانم او می‌فهمد. من به وظیفه‌ام عمل می‌کنم.
نوحه لالایی گلم لالا مهتاب اومده بالا را اینجا بشنوید:
این مداح اهل بیت(ع) با بیان اینکه ما باید در هر نقش و جایگاهی که هستیم خوب نوکری کنیم، گفت: در حوزه شعر، موسیقی، آهنگ و … باید تمام فکر ما خوب نوکری کردن باشد. نوکر شاید اشتباه هم کند اما بازم برای صاحبش است. اگر این نگاه باشد اشراق هم صورت می‌گیرد و به فرد می‌گویند الان بخوان یا الان این را بخوان.
شب اول محرم امسال مستمع گویی ۱۰ شب با حاج محمود سینه زده بود
رضا خورشیدی‌فرد شاعر و نوحه‌سرا نیز در بخش دیگری از این نشست با اشاره به اینکه در مداحی با سه ضلعی اجرا، شعر و ملودی روبرو هستیم، گفت: در اجرا و ملودی حاج محمود دست‌نیافتنی است اما در شعر باید بحث کرد. در مجالس محرم، عمدتاً بایستی سه شب نخست سپری می شدکه یخ مخاطبان باز شود اما در محرم امسال هیأت حاج محمود، مخاطبان هیأت، گویی ۱۰ شب بود که سینه می‌زدند. باید بررسی کرد که چرا این اتفاق رخ می‌دهد. یکی از مهمترین دلایلش این است که حاج محمود در خصوص تهییج کردن مخاطب به سینه‌زنی توانمند است.
عنان هیأت را به مخاطب دادیم تا جواب بگیریم
حاج محمود کریمی در توضیح این روند گفت: امسال شرایط متفاوتی را نسبت به سال‌های قبل داشتیم اما از قبل بررسی کرده بودیم که منبر کجا باشد، سیستم صوت چگونه مستقر شود و سنج و دمام نیز چگونه نواخته شود تا مستمع همراهی کند. در شب اول جواب نوحه را به مستمع سپردیم یعنی اختیار جواب و سینه زنی را به او دادیم تا ببینیم تا کجا راه می‌دهد و همراهی میکند و از همان جا استفاده کردم و نوحه خواندم. یعنی تک بیت تک بیت به او دادم و خودم هم به همین شکل دخالت کردم و وارد شدم، زمانی که بازخورد خوب گرفتم وارد شدم.
آثار حاج محمود را باید تصویری دید زیرا او تصویرسازی میکند
خورشیدی‌فرد ادامه داد: حاج محمود در شب اول نوحه‌ای می‌خواند با عنوان «با شمیم عطر سیب میرسد عطر تو». حاج محمود این مصرع را می‌خواند ادامه می‌دهد و دوباره به آن بازمی‌گردد؛ درخوانش مجدد بعد عطر سیب میرسد یک نفس عمیق می‌کشد و می‌گوید «عطر تو» یعنی گویی استشمام میکند این عطر را و واقعاً این کار فی‌البداهه است و بازی نیست. این‌ها در خون حاج محمود است و اصلاً بیرون نمی‌زند.
محمود کریمی در واکنش به این مطلب می‌گوید: اصلاً خاطرم نیست این کار را کرده باشم اما قطعاً فی‌البداهه بوده است.
این نوحه‌خوانی را اینجا ببینید:
این شاعر و نوحه‌سرا ادامه داد: روضه شب سوم حاج محمود امسال یک شاهکار فولکور است. او روضه می‌خواند و عیناً آن را تصویرسازی میکند. او برای شب سوم از جانب حضرت رقیه(س) با ماه صحبت میکند و در این هنگام یکباره قد خود را سمت آسمان می‌کشد با دست اشاره به ماه میکند و روی پنجه میرود که مستمع را هم با خود همراه میکند. اصلاً نوحه‌خوانی‌های حاج محمود را باید تصویری دید.
پیروز! حسین!
وی ادامه داد: در شب چهارم او شور می‌خواند و به این نکته میرسد که به یاد صوت اذان علی اکبر(ع) و به یکباره با همان لحن نوحه فرازهایی از اذان را می‌خواند. در این شب حاج محمود در زمان واحد یکباره وارد روضه میشود و سینه‌زنی متوقف میشود اما برای بازگشت به روضه به سبک مظلوم کش، آرام آرام حسین از مستمع می‌گیرد و در این بین یکباره می‌گوید مظلوم حسین و دفعه بعد می‌گوید «پیروز» و همه می‌گویند حسین! که این تعبیر برایم بسیار جذاب و لذت‌بخش بود.
حاج محمود کریمی در این باره می‌گوید: واقعاً این را خاطرم نیست و برایم جالب است که با این دقت تحلیل کردید. زمانی که جمعیت به آن فراوانی می‌گوید مظلوم حسین به ذهنم رسید بگویم پیروز و او بگوید حسین زیرا واقعاً امام حسین(ع) پیروز است که این میزان جمعیت برایش آمده است.
این نوحه‌خوانی را اینجا بشنوید:
شما شاعر هستید و گاهی در حین خواندن ایراد وزنی شعر را اصلاح می‌کنید
خورشیدی‌فرد اضافه کرد: در برخی از اشعار هم البته شاهد ایرادات ادبی هستیم مثلا در شب هشتم در شعر داریم «اینجا اداهای گریه را هم می‌پذیرند» که باید «ادای» باشد و حاج محمود این را به صورت تصویری با دست گذاشتن روی پیشانی آموزش می‌دهد.
محمود کریمی در واکنش به این مطلب گفت: ایراداتی به این شکل اصلاً اشکال به حساب نمی‌آید.
خورشیدی‌فرد ادامه داد: شما خودتان شاعر هستید و اشعار بسیاری سرودید و مسلط روی شعر هستید و بارها دیدم که متن اصلی شعر دارای ایراد وزنی یا قافیه‌ای است اما در زمان خواندن در مجلس شما حین خواندن آن ایراد را اصلاح می‌کنید و درست می‌خوانید.
مداحی خواندن بدون کات زدن است بنابراین گاهی اشکالاتی رخ می‌دهد
محمود کریمی اضافه کرد: زمانی که یک خواننده در کنسرت می‌خواند ده‌بار آن متنش را قبلاً خوانده و کات داده و جلو رفته است اما ما مداحان یکبار زنده اجرا می‌کنیم و ممکن است این اشتباهات به کرات دیده شود. چرا برخی از خوانندگان کنسرت نمی‌گذارند زیرا اولین‌بار که خوانده است فی‌البداهه تحریری زده است و دیگر نمی‌تواند بخواند. اما مداح ده‌تا کاغذ شعر دستش دارد و بدون کات زدن باید بخواند و حتی شعر دستش دارد و قبل جلسه شعر بهتری به دستش میرسد که تصمیم می‌گیرد آن را بخواند چون اثرگذاری بهتری دارد.
محمود کریمی انواع قالب‌های شعری را می‌خواند و جواب می‌گیرد
خورشیدی‌فرد تصریح کرد: حاج محمود کریمی انواع شعرها مانند غزل، دوبیتی، رباعی، چهارپایه، غزال، بحر مرکب، بحر طویل و … را می‌خواند و جواب هم می‌گیرد.
محمد مهدی سیار در این خصوص گفت: حاج محمود حتی شعر نیمایی آن هم از یک شاعر طنزپرداز به نام عمران صلاحی را شب عاشورا خوانده است.
خورشیدی‌فرد در این بخش اشاره کرد که حاج محمود حتی از روی کتاب هم خوانده و روضه و سینه‌زنی داشتند که با تائید حاج محمود هم همراه شد.
نوحه حاج محمود کریمی با شعر عمران صلاحی را اینجا بشنوید:
نوحه دامن کشان رفتی چگونه خلق شد؟
محمود کریمی در خصوص نگارش نوحه‌ها اظهار داشت: برای نوشتن نوحه‌ها روند کار را از ۲۳ ماه رمضان آغاز می‌کنیم و در روزهای منتهی به ماه محرم کارهای تولید شده را بررسی و بازبینی می‌کنیم. دوشب مانده به محرم با جمعی از دوستان به همراه آقای صمیمی به خارج از تهران رفته بودیم. در زمان برگشت دوستان گفتند وسایل را جمع کنیم و محیط خانه را جارو بزنیم. من با دیدن این صحنه، همینطور که نشسته بودم با الهام از آن فضا این شعر را سرودم که «دامن کشان رفتی دلم زیر و رو شد». این چیزها قابل احصاء کردن و یاددادن نیست.
این مداح برجسته کشوری با اشاره به این که من شعر سفارشی نمی‌خوانم و بسیاری از اشعاری را هم که می‌خوانم از لحاظ صنعت ادبی قبول ندارم اما چاره‌ای دیگر ندارم، تصریح کرد:گاهی تصور می‌کنم برای شب هفتم محرم، زمانی که فردی از بجنورد آمده و شب پشت در امامزاده خوابیده تا فردا در روضه شرکت کند، چه شعری بخوانم که او بفهمد و آخر مجلس نگوید ای بابا! این همه راه آمدیم نفهمیدیم چی خواند؟ «ذره منم، مور منم، وصله ناجور منم/ دور منم، کور منم، شمس جهان تاب تویی» این از سروده‌های خودم است.
خورشیدی‌فرد در این هنگام گفت: شعرهای ضعیفی که که به ضعف آن واقفید اما می‌خوانید، الگو میشود و بدین ترتیب اینگونه اشعار در بستر جامعه توسط مداحان جوان‌تر هم خوانده میشود.
شما شعر خوب بگویید تا من بخوانم
کریمی در این باره گفت: خوب شما شعر خوب بگویید، من بخوانم. خورشیدی‌فرد در این هنگام افزود: شاعران از ملودی‌های شما عقب ماندند. کریمی گفت: خوب باید برسند و شعر خوب بگویند.
سیار در این هنگام گفت: این همان نکته‌ای است که شاعر و مداح باید با هم جلو بروند و همطراز هم باشند و ذوق ادبی‌شان باهم پیشرفت کنند.
شاعر اگر برای خدا شعر بگوید دنبال دیده شدن نیست
محمود کریمی گفت: اگر شاعر برای خدا شعر بگوید اصلا به دنبال دیده شدن و مطرح شدن نامش نیست. من معتقدم شعر خوب شعری است که نتوان تشخیص داد کلاسیک است یا فولکور، افراد باید شعر بگویند در اینترنت قرار دهند. من شعر سفارشی نمی‌خوانم شعرها را از اینترنت با ملاک‌های خاصی انتخاب می‌کنم. قائل به این هستم شاعر باید شعر خود را در اینترنت برای همه بارگذاری کند نه برای شخص من ارسال کند. می‌گویید شما در کار خود چند بال دارید بنابراین شاعر هم باید بال‌های مختلف پیدا کند تا بتواند در تمام قالب‌ها شعر بگوید.
مداحان تریبون شاعران هستند
خورشیدی‌فرد در این هنگام گفت: شاعران تریبونی برای عرضه خود ندارند، مداحان تریبون آنها هستند وقتی شما شعری از یک شاعر گمنام می‌خوانید موجب معرفی او و بزرگ شدن او می‌شوید، به اعتبار شما پس از این هر شعر غلط و دارای اشکالات متعدد او نیز جریان ایجاد میکند و این موجب میشود که سایر شاعران احساس خطر کنیم.
کریمی اضافه کرد: این روزی آن شاعر بوده است که شعرش را در اینترنت قرار داده و من دیدم و خواندم و این احساس خطر کردن ندارد.
سیار در این بخش تصریح کرد: این کار و آثار شما حاصل یک کار شبانه‌روزی است و نباید این زحمات را پنهان کرد و فقط آن را حاصل اشراق معرفی کرد در این صورت مداح جوان راهش را گم میکند.
من برای انتخاب شعر وسواس و علمی دارم اما از اینترنت انتخاب می‌کنم
کریمی در این باره گفت: شما شعر می‌گویید و بهتر از دیگران است، آن را در اینترنت قرار دهید. من علمی دارم و براساس آن شعر انتخاب می‌کنم. من وسواسی برای انتخاب شعر دارم که یکی از آنها این است که مستمع بفهمد. من حاضرم همه چیزم فدا شود اما حال مستمع خراب نشود. شما یکسال با زبانی که من شعر می‌خوانم شعر بگویید، من شعر دیگری نخواهم خواند. بارها شده فردای یک مناسبت مثل نیمه شعبان برای من شعر می‌فرستند به چه دردی می‌خورد؟! شعر را باید در اینترنت گذاشت تا در اختیار همه باشد. ما در هیأت همه چیز را از دکور و محیط هیأت ساده کردیم تا قابل فهم باشد.
این مداح اهل بیت افزود: هرکسی باید کار خودش را انجام دهد اگر اشتباه هم کنم، پای خودم است اما بار خودم را برمی‌دارم. شاعر وظیفه‌اش این است که شعر بگوید، شعر خوب هم بگوید. شاعر باید شعر بگوید اما اعلام نکند شعر برای اوست یعنی باید نیتش این باشد، اینگونه در نظر اهل بیت(ع) جلوه میکند؛ نمونه‌اش شعر «پیغام کربلا که به نجف برد جبرائیل.»
هرزمان به قریحه حاج محمود اعتماد کردیم بهترین نتیجه را گرفتیم
محمد صمیمی شاعر و نوحه‌سرا نیز در ادامه این نشست اظهارداشت: گاهی برخی می‌گویند اگر صدای فلانی را داشتم این دستاوردها را می‌توانستم داشته باشم اما بسیاری هم همین صدا را دارند اما چیزی ندارند بنابراین، دلیل این مسئله، چیزهای دیگری است. گاهی میشود حاج محمود از میان اشعار ناخودآگاه می‌گوید فلان شعر خوب است و می‌خواند و نتیجه می‌گیرد.
وی ادامه داد: هر زمان با منطق پیش رفتیم و نظرات حاج محمود را رد کردیم اشتباه شد اما هر زمان به قریحه او اعتماد کردیم، بهترین نتیجه را گرفتیم.
شاخصه‌های انتخاب شعر شما چیست؟
خورشیدی‌فرد از حاج محمود پرسید شاخصه‌های انتخاب شعر شما چیست؟ بسیاری از شاعران می‌خواهند شعر هیأتی بگویند اما نمی‌دانند و شعر کنگره‌ای میشود؟
کریمی در پاسخ با شعر به اینکه تفاوت شعر آئینی با شعر هیأت مانند تفاوت مطاف با قبله است؟ گفت: مساحت خانه کعبه چه میزان است؟ حدود ۱۰۰ متر مربع است. وسعت مطاف مثلاً حدود ۱۰ هزار متر است. بنابراین وسعت مطاف بیشتر است و مانند شعر است که می‌توان از هر واژه‌ای استفاده کرد اما در شعر آئینی و هیأتی نمی‌توان از هر واژه‌ای استفاده کرد و باید دست به عصا راه رفت. اگر بدانیم چه می‌خواهیم، خود اهل بیت (ع) حال و واژه خواهند داد.
این انقلاب با دستگاه امام حسین(ع) پیروز شده است
حاج محمود کریمی در ادامه این بحث گفت: هرزمان در جلسه و هیأت فکر کردم خودم هستم چوب خوردم! چون همه چیز را امام حسین(ع) به من داده است. جلسه امام حسین(ع) برروی علم است که به این نتیجه می‌رسیم در محرم امسال باید چهارپایه قرارداد و برروی مسائل علمی صوت اینگونه طراحی شود تا بتوان از مخاطب جواب گرفت، این علم است اما این را هم امام حسین(ع) براثر یک دل شکستن در جایی داده است و تا این عنایت نباشد، محقق هم نمی‌شود.
سیار در واکنش به این سخنان گفت: این شخصیت قهرمان است که از نقطه نقص خود استفاده میکند و خود را دست خالی نشان می‌دهد.
خورشیدی‌فر نیز گفت: حاج محمود دنبال اصلاح خود است به جای اینکه دنبال اصلاح دیگران باشد. ما برعکس او دنبال اصلاح دیگران هستیم که کار جلو نمی‌رود.
من به جای اصلاح دیگران دنبال اصلاح خودم هستم
این مداح اهل بیت(ع) با اشاره به اینکه زمانی که در روایت داریم افراد دیگر از شما بالاتر هستند، چرا باید دنبال اصلاح دیگران باشم؟ افزود: باید حساب کنیم اهل بیت(ع) کجا به ما حال داده‌اند زیرا اندازه این امور نیستیم و نبودیم نه اینکه تحلیل کنیم. باید یک شعر بگوییم آوازه‌اش تمام جهان را بردارد اما نگوییم برای من بوده است و آن را بدون نام در فضای اینترنت منتشر کنیم. زمانی که ما در دستگاه امام حسین(ع) برجسته می‌شویم و دیده می‌شویم، چه کسی ما را بزرگ کرده است؟ ما باید نشان دهیم که راضی نیستیم امام حسین(ع) کشته شود تا بزرگی و شهرت و عظمت هنری ما به چشم بیاید، بنابراین باید این را در شعر نشان دهیم.
دستگاه امام حسین(ع) را کسی نمی‌توان خراب کند
وی با بیان اینکه علاقه‌ای ندارم من را روی قله توصیف کنند برای اینکه قائل به ضعف‌های خود هستم، امام حسین(ع) قله است و اگر یک سنگ به او اضافه یا کم کنی در جایگاهش تغییری نخواهد شد، تصریح کرد: ما باید جایگاه خود را پیدا کنیم؟ در این دستگاه کسی نمی‌تواند دستکاری کند و آن را خراب کند، برای همین تاکنون به میدان نیامدم. انقلاب اسلامی هم با دستگاه امام حسین(ع) پیروز شده است. این دستگاه رفوزه ندارد، و مداح و شاعر آن تا زمانی که در دامن ایشان باشند، رفوزه نمی‌شود.
کریمی با اشاره به اینکه هرچه زیبایی در عالم است در خانه امام حسین(ع) است بنابراین شعر و ملودی خوب هم از این عالم است، گفت: انسان باید بداند هیچ چیز از او نیست و منِ مداح، شعر و ملودی‌ام تماماً برای امام حسین(ع) است و هرچه آنان بخواهند همان است. در این وسط به کسی می‌دهند که فقر و احساس نیاز داشته باشد، یعنی فقیر الی الله واقعی باشد.
گاهی همه نگاه‌ها به سمت یک نفر است اما نگاه امام حسین(ع) سمت دیگری است
این مداح اهل بیت(ع) اضافه کرد: نوکری من را نیاز نیست تحلیل کنید. من اشتباهاتی داشتم اما من را بیرون نمی‌کنند اما اگر پشت سر نوکر دیگری حرف بزنم من را بیرون میکنند! اشتباهات ما منجر میشود جایگاه ما افت کند. زمانی که اخلاقمان را خوب کنیم، جبران میشود و به جایگاه بالا می‌رسیم. گاهی فرد تصور میکند همه نگاه‌ها به سمت اوست خوشحال میشود در حالیکه نگاه امام حسین(ع) به سمت نوکری است که به یک شهرستان دورافتاده رفته درحال کار است.
سیار در این بخش پرسید حرکت مداحی و روضه‌خوانی با وانت سال قبل شما از همین جنس تلاش بود؟
چرا محرم سال قبل روضه سیار راه انداختم؟
کریمی با اشاره به این که هیأت امام حسین(ع) در هر شرایطی بایستی برگزار شود و هیأت وابسته و آویزان به کسی نیست، گفت: سال قبل مادرم گفت به خاطر کرونا مجالس تعطیل شده و دیگر دسته هم نداریم چه کنیم؟ گفتم خودم دسته راه می‌اندازم عزاداری می‌کنم. تصمیم گرفتیم دسته راه بندازیم بدون جمعیت یعنی فقط وانتش را بدون جمعیت راه انداختیم و این شد که رخ داد. این اتفاق نشان داد هیأت وابسته به کسی نیست و همه وابسته به روضه هستند. بسیاری تصور می‌کردند اگر ما نباشیم هیأت برگزار نمی‌شود اما هیأت امام حسین(ع) در هر حالتی برگزار میشود و اگر کسی نباشد هم هیأت برپاست. سال قبل نشان داد جلسه محدود و کم‌هزینه می‌تواند بُرد بیشتری نسبت به چیذر داشته باشد.
این مداح اهل بیت(ع) در پایان سخنان گفت: ما باید قائل به این باشیم هیچ چیزی نداریم و هرچه به میرسد لطف و عنایت خدا و اهل بیت(ع) است.
نشست‌های تخصصی آهات که به تحلیل هنری و اجتماعی عزاداری‌های ۱۴۰۰ می‌پردازد، به همت گروه فرهنگ و هنر دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) و هسته احیاء امر مرکز رشد این دانشگاه در خبرگزاری فارس برگزار میشود. در برپایی و ترویج و اشاعه این جلسات، مجموعه‌های دیگری از جمله شورای فرهنگ عمومی کشور، جامعه ایمانی مشعر، بنیاد دعبل خزاعی، مؤسسه فرهنگی هنری شهرستان ادب و مؤسسه فرهنگی عقیق نیز همکاری دارند.
انتهای پیام/
لینک خبر: https://eghtesadmand.ir/?p=552599
