دولت بر حمایت از زیر ساختها و توسعه کسب و کارهای دیجیتال متمرکز است

یک کارشناس اقتصاد فضای مجازی با بیان اینکه در آیین‌نامه دولت به حمایت از کسب و کارهای اقتصاد دیجیتال نوین باید توجه شود، گفت: در داخل کشور بیشتر به لایه اول و دوم در اقتصاد دیجیتال که بحث زیرساخت و دیجیتالی شدن کسب و کارهای سنتی است توجه می‌شود.

محسن رضائی صدرآبادی کارشناس و آینده پژوه اقتصاد فضای مجازی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، در خصوص وضعیت فعلی کسب و کارهای دیجیتال در کشور گفت: در بحث اقتصاد دیجیتال و فرآیندها و تحولات آن، فهم دقیق و درستی در کشور وجود ندارد. طبق آخرین دسته‌بندی‌هایی که در نظام علمی و آماری دنیا وجود دارد، اقتصاد دیجیتال را به سه بخش تقسیم می‌کنند.

وی افزود: براساس مدل باخت و هیکس اقتصاد دیجیتال یک هسته اصلی دارد که شامل نرم‌افزارها، سخت‌افزارها و زیرساخت‌ها است. لایه دوم مربوط به دیجیتالی شدن و تبدیل کسب و کارهای سنتی به دیجیتالی است. مثال این موضوع دیجیتالی شدن حوزه تاکسیرانی است که از گذشته وجود داشته اما دیجیتالی می‌شود.

لایه سوم پدیده‌های کاملاً جدید و نو هستند که تا پیش از رشد و گسترش فضای مجازی و فناوری اطلاعات، این موضوعات وجود نداشته‌اند و در دهه‌های اخیر به وجود آمده‌اند. مانند مسئله رمزارزش‌ها و رمزدارایی‌ها که تا 10 سال پیش وجود نداشته‌ یا مهم نبودند.

دبیر کارگروه رمزارزش‌ها در ستاد تحول دولت با بیان اینکه در داخل کشور بیشتر به لایه اول و دوم در اقتصاد دیجیتال توجه می‌شود و تمرکز اصلی بر روی این دو حوزه است، گفت: در حالی که مهم‌ترین و حیاتی‌ترین لایه اقتصاد دیجیتال، لایه سوم آن است. لایه سوم است که در آن موضوعات جدید، تمام موضوعات و ساختارهای قدیمی را از بین می‌برد و یک ساختار جدید را ایجاد می‌کند.

وی تأکید کرد: اتفاقا فرصت و تهدید در همین لایه است که ساخته می‌شود. عده‌ای اعتقاد دارند که وقتی ما هنوز نتوانسته‌ایم لایه اول و دوم را گسترش بدهیم و به طور مثال دولت الکترونیک را اجرا نکرده‌ایم، حال چگونه می‌خواهیم به لایه سوم برویم و دولت مجازی را ایجاد کنیم.

رضائی صدرآبادی گفت: موضوعات جدید اقتصاد دیجیتال مانند میان بُرهایی هستند که ما به آنها توجه نمی‌کنیم. واژه اقتصاد دیجیتال نیز خود صحیح نیست و می‌توان از واژه اقتصاد سایبری (cyber economy) استفاده کرد. حدود دو سال است که مباحث علمی در حوزه اقتصاد سایبری در حال تدوین است. منظور از این واژه نظام اقتصادی است که در عصر سایبری و جهان مجازی به وجود می‌آید.

وی با اشاره به اینکه همان مشکل در فهم و درک اهمیت لایه سوم در آیین‌نامه دولت در حمایت از کسب و کارهای اقتصاد دیجیتال وجود دارد، گفت: وقتی شما می‌خواهید حمایت کنید اولین سوالاتی که به وجود می‌آید این است که مختصات و مشخصات کسب و کارها و سکوهایی که شما قصد حمایت از آنها را دارید چیست؟ چه آینده‌ای دارند؟ چه دغدغه‌هایی دارند؟

این کارشناس اقتصاد فضای مجازی ادامه داد: درک ناکافی از پاسخ این سوالات می‌تواند ما را به راه غلط ببرد و ممکن است که نه تنها منجر به حمایت نشود بلکه سبب ضرر نیز بشود. به نظر می‌رسد برخی نقدهایی که امروز از طریق فعالان به این آیین‌نامه شده است ناشی از این است که آنها در مرز علم و دانش و میدان عمل هستند و موضوعاتی را حس می‌کنند که این موارد در آیین‌نامه در نظر گرفته نشده است.

     در شرایط فعلی شرط‌گذاری برای حمایت از کسب و کارها صحیح نیست

وی با بیان اینکه یکی از مختصات نظام سایبری برداشته شدن محدودیت‌های مکانی و زمانی است، گفت: وقتی می‌خواهید در این مختصات سایبری هر چیزی را محدود به مکان، زمان، مجوز و محدودیت‌های مالیاتی کنید، فعال این فضا می‌گوید که تا پیش از این فعالیت خود را در اینستاگرام انجام می‌داده‌ام و هیچ محدودیتی نداشته‌ام. فعال اقتصادی می‌گوید که حتی اگر تحریم وجود نداشت امکان فروش بین‌المللی محصولات خود را نیز داشتم.

حال بحث مجوز در این فضا چه مفهومی دارد. اینکه بگوییم به طور کلی باید محدودیت مکان و زمان را از بین ببریم صحیح نیست اما این راهکار که از ابتدا بگوییم کسب و کارها مجوز بگیرید و در این صورت مشمول حمایت هستید، نشان می‌دهد که به موضوع از ابتدا به درستی ورود نشده است.