مردم منتفع‌ بورسی‌شدن خودروها هستند یا ‌‌خودروساز؟

به گفته کارشناسان از عوامل افزایش قیمت خودرو، در کنار بازار انحصاری، عرضه قطره‌چکانی خودروساز و نوسانات ارزی است، از سوی دیگر کارشناسان معتقدند باوجود شفافیت بورس در عرضه خودرو، اما این شیوه، روشی برای منتفع‌شدن خودروساز است نه انتفاع مردم، چون خودرو با قیمت‌هایی بالاتر از نرخ مصوب فروخته می‌شود.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، با وجود اما و اگرهایی که در مورد عرضه خودرو در بورس کالا وجود داشت، پس از تصویب این موضوع در بورس کالا توسط شورای عالی بورس، در نیمه نخست امسال، عرضه خودرو در بورس کالا آغاز شد.

در این‌باره وزارت صمت نگران سه‌نرخی شدن قیمت خودرو به دنبال عرضه در بورس کالا بود اما مسؤولان بورس کالای ایران ‌کاهش زیان خودروسازها و حذف دلالان را از جمله مزایای عرضه خودرو در بورس کالا عنوان می‌کردند.

اکنون نیز با گذشت چند ماه از آغاز عرضه برخی از انواع خودروها در بورس کالا و افزایش قیمت خودرو طی هفته‌های اخیر برخی کارشناسان و دست‌اندرکاران معتقدند که عرضه خودرو در بورس کالا موجب افزایش قیمت خودرو در بازار شده است، البته از سوی دیگر ‌برخی کارشناسان نیز معتقدند که عرضه خودرو در بورس کالا موجب کاهش دلالی خودرو شده‌ و تأثیری بر افزایش قیمت نداشته است و همان مؤلفه‌های قبلی از جمله افزایش قیمت ارز بر افزایش قیمت خودرو در بازار اثرگذار بوده است.

بنابراین گزارش تا پیش از عرضه خودروهای تولید داخل در بورس کالا، خودروسازان با عرضه قطره‌چکانی، درواقع بخشی از خودروهای تولیدی خود را در بازار و با قیمت‌های غیررسمی از طریق کارگزاران و واسطه‌های خود عرضه می‌کردند، بخشی هم از طریق قرعه‌کشی عرضه می‌شد.

اما با عرضه خودرو در بورس کالا، درواقع خودروساز به صورت رسمی افزایش قیمت خود را اعمال می‌کند و از نرخ‌های تکلیفی رها می‌شود، البته نرخ‌های تکلیفی خودروساز داخلی به دلیل وجود بازار انحصاری است در حالی که اگر بازار انحصاری نبود و تنوع محصولات و برندها وجود داشت، مردم بابت عرضه خودروهای دو خودروساز داخلی با نرخ‌های رقابتی هیچ مشکلی نداشتند چون اصولِ بازار رقابتی، قیمت مناسب، کیفیت و مشتری‌مداری است و آن زمان بود که عیار خودروسازهای ما مشخص می‌شد.

در این‌باره عده‌ای معتقد هستند با رفتن خودروهای تولید داخل به بورس کالا، درواقع دست واسطه‌گران و دلالان به دلالی خودرو قطع شده است، امری که واضح و مبرهن است؛ قطعا همه مردم با وجود واسطه بین خودروساز و مصرف‌کننده مخالف هستند و مایل هستند خودرو را از تولیدکننده دریافت کنند، اما اینکه با ورود خودرو در بورس کالا قیمت آن خودرو نسبت به نرخ مصوب تعیین شده، افزایش یابد، مورد قبول مردم نیست، مردم معتقد هستند خودروساز به بهانه ورود به بورس کالا درواقع خودروهای تولیدی خود را در بازار انحصاری، با نرخ‌های بسیار گران‌تر به مردم می‌فروشد. (جزئیات بیشتر از اینجا بخوانید)

* عرضه خودرو در بورس به سود مصرف‌کننده نشد

در اینباره سپهر زنگنه کارشناس صنعت خودرو به خبرنگار فارس،‌ می‌گوید: عرضه خودرو در بورس کالا منافع مصرف‌کننده را تأمین نکرده است بلکه سود حاصل از آن به جیب خودروساز می‌رود.

وی با اشاره به عرضه محدود خودرو در بورس کالا اظهار داشت:‌ لازمه حذف قیمت‌گذاری دستوری، افزایش تولید است زیرا تا زمانی که خودرو به صورت محدود عرضه شود حتی اگر این عرضه در بورس صورت گیرد باز هم نمی‌توان قیمت را کنترل کرد زیرا خودرو با قیمتی در بورس عرضه می‌شود و خریدار هم ممکن است با قیمت‌ پایین‌تر از قیمت بازار آن را خریداری کند اما در نهایت به علت نیاز بازار خریدار یا دلالان خودرو، خودروی خریداری شده از بورس کالا را با قیمت بالاتری در بازار عرضه می‌کنند و این مسأله نیز منجر به جهش قیمت در بازار می‌شود.

*  افزایش قیمت خودرو را نمی‌توان به عرضه آن در بورس نسبت داد

یکی دیگر از کارشناسان صنعت خودرو درباره با عوامل افزایش قیمت خودرو و اینکه عرضه خودرو تولید داخل در بورس کالا، در قیمت‌ها مؤثر بوده است یا خیر، می‌گوید: ‌افزایش قیمت خودرو را نمی‌توان به عرضه آن در بورس نسبت داد، طی چند سال گذشته مهمترین فاکتورهایی که بر قیمت خودرو اثرگذار بود‌ه‌ قیمت ارز و نااطمینانی‌های موجود در بازار بوده که این مسائل نیز همچنان بسیار فعال‌ است.

به گفته میلاد بیگی طی یک ماه گذشته هم افزایش قیمت ارز را شاهد بوده‌ایم و هم نااطمینانی‌های سیاسی افزایش یافته است و این مسائل از جمله فاکتورهایی است که تا پیش از عرضه خودرو در بورس کالا در بازار خودرو و قیمت آن تأثیر جدی داشته است. بنابراین اکنون نیز به عنوان عوامل اصلی همچنان اثرگذار هستند لذا نمی‌توان افزایش اخیر قیمت خودرو را به عرضه آن در بورس کالا نسبت داد.

بنابراین گزارش کاهش قیمت خودرو در بورس کالا شرایطی دارد، نظیر عرضه مداوم و بی‌وقفه، که به عقیده کارشناسان، خودروساز توجهی به آن ندارد‌.

‌عرضه خودرو در بورس کالا در صورتی منجر به نتایج مثبت و کنترل قیمت می‌شود که این عرضه به صورت مستمر باشد، در شرایط فعلی، عرضه خودرو در بورس بسیار محدود است بنابراین قیمت عرضه در بورس از نظر خریداران همان قیمت کارخانه قلمداد می‌شود با این تفاوت که قیمت عرضه در بورس بالاتر از قیمت کارخانه است و همین موضوع نیز در افزایش قیمت در بازار تأثیرگذار است.

قطعا با رفع انحصار در بازار خودروساز داخلی، افزایش تولید خودروسازان داخل‌، تلاش برای افزایش کیفیت و واقعی‌سازی قیمت، صنعت خودرو کشور که سالهاست در افول مانده است، جان می‌گیرد و قابل رقابت با بازارهای جهانی خواهد بود.