صالحی: کسانی که تصور می‌کنند مشکلات اقتصادی بیش از تحریم مربوط به داخل است در اشتباه‌اند

به گزارش خبرنگار حوزه اندیشه خبرگزاری فارس، دهمین قسمت مجله علوم انسانی «زاویه» ویژه برنامه دهه فجر چهارشنبه شب ۲۰ بهمن‌ماه با موضوع «دستاوردهای اقتصادی انقلاب» میزبان جواد صالحی‌اصفهانی استام تمام اقتصاد دانشگاه ویرجینیاتک بود. 

صالحی‌اصفهانی در این قسمت از ویژه‌برنامه «زاویه» گفت: ایران یکی از بزرگترین مصرف کننده‌های انرژی به حساب سرانه است. ایران دو برابر ترکیه که اقتصاد بزرگتری از ایران دارد و سرانه درآمد آن نسبت به ما ۲۵درصد بیشتر است مصرف انرژی دارید. به عنوان مثال ایران ۵ برابر هند و ۲ برابر ترکیه مصرف گاز دارد.

صالحی‌اصفهانی افزود: مصرف انرژی را اگر به قیمت‌های داخلی ایران محاسبه کنیم تولید سرانه ایران بین ۷۰ تا ۱۰۰ میلیارد دلار نسبت به قیمت‌های جهانی کمتر می‌شود.  بانک جهانی برای اینکه مقایسه‌ها منطقی شود تولید را با کمیت برای همه کشورها نسبت به قیمت‌های آمریکا می‌سنجد که به آن پروژه ICP گفته می‌شود. با چنین کاری نرخ برابری ریال و دلار هم به دست می‌آید.

وی ادامه داد: اگر مقایسه‌های مختلف را با نرخ برابری قدرت خرید نگاه کنیم متوجه می‌شویم که هیچکدام از آنها نشان نمی‌دهد که ایران وضعیتی بدتر نسبت به پیش از انقلاب دارد. اگر تولید سرانه ایران قبل و بعد از انقلاب را با هم مقایسه کنیم خواهیم دید که ۶۰ درصد رشد داشته است.

صالحی‌اصفهانی در ادامه گفت: مقایسه ۲۰ ساله اقتصاد ایران و ترکیه از سال ۱۳۷۰ تا ۱۳۹۰ نشان می‌دهد که اقتصاد برابری داشته‌ایم و ایران بعد از انقلاب قدرت تولید ثروت و بهبود وضع معیشت مردم داشته است.

وی افزود: مقایسه ایران پیش و بعد از انقلاب نشان می‌دهد که اثر نفت بر معیشت مردم بسیار کاهش یافته است چرا که سرانه درآمد حاصل از فروش نفت و افرایش قیمت آن پیش از انقلاب در یک بروز رسانی برابر با ۵ هزار دلار برای هر نفر است در حالی که بر اساس درآمد و قیمت نفت امروز ایران سرانه آن ۲۵۰دلار است. رشد اقتصادی و تولید داخلی در این زمینه بسیار موثر است. حتی در بخش انرژی پیش از انقلاب حدود ۸۰درصد نفت خام را صادر می‌کردیم اما در حال حاضر حدود ۲۰درصد نفت خام صادر می‌کنیم و مابقی را در داخل برای تولید به کار می‌گیریم.

بدبین نباشیم لطفاً

این استاد اقتصاد دانشگاه ویرجینیاتک در ادامه در مورد نارضایتی‌های مردم ایران امروز نسبت به وضع اقتصادی موجود خود و وضع معیشتی خودشان گفت: برخی نظرسنجی‌های بین‌المللی نشان می‌دهد که ایرانی‌ها اصولاً مردم بدبینی هستند، چنین بدبینی را می‌توان در گفت‌وگوی روزانه ایرانی‌ها به خوبی دید. به عنوان مثال هرگاه از یک ایرانی بپرسید «حالت چطوره؟» پاسخ خواهد داد «بد نیستم» یا «نفسی می‌آید و می‌رود» در حالی که در آمریکا مردم در مقابل چنین سؤالی می‌گویند «خیلی عالی» و چنین پاسخی را نوعی تعارف و خوش مشربی می‌دانند. اگر در آمریکا پاسخ این سؤال را به سبک ایرانی بدهید از شما می‌خواهند خود را به روانشناس برای بهبود بیماری روانی معرفی کنید. نارضایتی مردم ایران نوعی فرهنگ است که تثبیت شده است.

گرانی برای همه بوده

صالحی‌اصفهانی افزود: نکته قابل توجه دیگر این است مردم امروز ایران پیش از انقلاب را به خوبی به یاد ندارند و نمی‌آورند چرا که رسانه‌های بیگانه بسیار تلاش دارند تا پیش از انقلاب را زیبا جلوه بدهند و مردم را از داشته‌های امروز‌شان ناامید کنند.

وی در همین راستا ادامه داد: البته که معیشت مردم نسبت به ۱۰ سال پیش افت داشته است اما عامل این رویداد تحریم‌های سال ۱۳۹۰ به بعد هستند. لازم به ذکر است که بسیاری دیگر از کشورها هم طی ۱۰سال گذشته با سقوط قیمت نفت دچار وضع مشابه ما شدند. مثلاً عربستان که ناگهان از درآمد نفتی ۱۰۰ دلاری به درآمد ۴۰ دلاری رسید.

صالحی‌اصفهانی افزود: سال ۱۳۹۱ افت شدید قیمت نفت و افت شدید میزان صادرات نفت ما به همراه جهش بی‌سابقه قیمت دلار موجب شوک منفی به اقتصاد ایران شد. چنین شوک بزرگی روی همه دهک‌های جامعه‌اثر گذار است و طبیعی است که چنین وضعی فقر را گسترش دهد. این در حالی است که پیش از سال ۱۳۹۰ فقر در حال سقوط بود و به لحاظ آماری به زیر ۱۰درصد رسیده بود اما امروز همان آمار ۲برابر شده است.

وی افزود: دولت‌ها قدرت مبارزه با فقر بیشتری نسبت به مبارزه با نابرابر دارند در نتیجه نقش مهمی در این حوزه می‌توانند ایفا کنند. چرا که نابرابری با سیستم پیچیده‌ای همراه است که به سادگی نمی‌توان آن را حل کرد. اما دولت می‌تواند با ایجاد اشتغال با درآمدهای کافی برای افراد پایین دست جامعه به سادگی فقر را کاهش دهد.

صالحی‌اصفهانی در مورد یارانه‌ها گفت: با پرداخت یارانه انرژی مخالفم اما با پرداخت این یارانه به صورت نقدی موافقم. چرا که یارانه انرژی نابرابر تقسیم می‌شود در نتیجه یارانه نقدی انرژی عادلانه‌تر خواهد بود.

بخش عظیمی از مشکلات معیشتی مربوط به فشار خارجی است

صالحی اصفهانی در مورد نقش تحریم‌ها در اقتصاد ایران گفت: آنهایی که تصور می‌کنند مشکلات اقتصادی ایران بیش از تحریم‌ها مربوط به داخل است در اشتباه‌اند. بزرگ کردن مشکلات داخلی و کوچک کردن مشکلات بین‌المللی غیر منطقی است. مگر این مشکلات داخلی پیش از تحریم‌های سال‌های ۱۳۹۰ به بعد وجود نداشت که ۸۰ درصد افت اقتصادی ایرانی را به آن گره می‌زنیم. نادیده گرفتن تحریم‌ها ناعادلانه است.

وی افزود: هیچ کشوری نیست که مشکلات داخلی نداشته باشد و بدون فساد باشد حتی کشورهای توسعه یافته نیز از وجود آن در جامعه خود رنج می‌برند اما آیا مشکلات داخلی ایران و فساد در ایران بیش از عربستان سعودی است؟ در حالی که اقتصاد عربستان سعودی هم با افت قیمت نفت آسیب دید اما با وجود مشکلات داخلی بسیار بیشتر از ما وضع بهتری نسبت به امروز ایران دارد چرا که تحریم نیست.

این استاد دانشگاه ویرجینیاتک افزود: تحریم‌های علیه ایران بسیار ظالمانه است. آمریکا با بهره‌گیری از دلار و قدرت اقتصادی خود تلاش دارد تا بر جامعه جهانی تسلط داشته باشد به خصوص از زمانی که در حمله‌های نظامی به کشورهای دیگر ناکام ماندند مصمم به استفاده حداکثری از قدرت اقتصادی خود شده‌اند.

وی افزود: بی‌شک در چنین وضعی ایران برای استفاده از بخشی از بازار آزاد جهانی که حق مسلم خود هست می‌تواند قراردادی بین‌المللی منعقد کند. چرا مهم‌تر از کاهش درآمد نفتی و افت قیمت نفت برای ایران، عدم دسترسی به بازار آزاد جهانی است که در اثر تحریم‌ها بوجود آمده است.

صالحی‌اصفهانی افزود: حتی دسترسی تولیدکننده خرد ایرانی به بازارهای جهانی اهمیت بسیاری در اقتصاد ما خواهد داشت چرا که توان و گاهی کیفیتی بیش از دیگر اجناس تولیدی در جهان به خصوص کشورهای منطقه غرب آسیا دارد. 

وی ادامه داد: تولیدکننده خرد ایرانی توانسته جای خیلی از کالاهای خارجی را در داخل ایران بگیرد اما کشش بازار داخلی ایران حد و حدودی دارد که نیاز است برای تداوم کار این تولید کننده‌ها، بازار آزاد جهانی نیز در دسترس قرار گیرد.

صالحی‌اصفهانی در ادامه گفت: قوانین و توافقات بین‌المللی مبارزه با پولشویی که از آن با نام FATF یاد می‌شود ما را در امور بانکی جهانی یاری می‌کند و نوعی تأیید وصول و حصول امورات بانکی در ابعاد جهانی است اما پیوستن به شیوه بانکی تنها با رفع عملی تحریم‌ها ممکن می‌شود چرا که در حالی که تحریم باشیم هیچ کاربردی ندارد.

وی در ادامه گفت: هر کشوری که بخواهد مستقل از آمریکا در جامعه بین‌المللی زندگی کند باید خود را آماده چنین رویکردهایی از جمله تحریم کند. مشکل ما افت قیمت نفت و کاهش فروش آن نیست بلکه عدم دسترسی به سازوکار بین‌المللی جابجایی پول مثل فاینانس است.

این استاد اقتصاد دانشگاه ویرجینیاتک افزود: اگر ایران رشد اقتصادی ۴.۵ درصدی خود را حفظ کند اما همزمان به جای تکیه بر نفت اشتغال‌زایی کند عاقبت بهتری خواهد داشت. ایران دهه ۸۰ درآمد نفتی بالایی داشت و معیشت خوبی را سپری می‌کرد اما بیکاری جوانان هم در آن دوران وجود داشت چون درآمد‌هایش ناشی از فروش نفت و مشتقات آن بود در حالی که باید بر پایه تولید اجناس گوناگون با نیروی کار داخلی باشد.

انتهای پیام/